O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti «Lоgistikа» tа’lim yo’nаlishi tаlаbаlаri uchun

3 – rasm. Tovarlarni Yetkazib berish davrida logistik zanjirlani turlari

Manba: Muallif ishlanmasi

Quyidagi rasmda tovarlarni yetkazib berish zanjiridagi yetkazib berish vakti guruxlarga ajratib berilgan. Birinchi guruxiga bozor talabi bo‘yicha yetkazib berish vaqti keltirilgan, birinchisi engil bashorat qiluvchi va ikkinchisi qiyin bashorat qiluvchi. Ikkinchi guruxida yetkazib berish uzoqligi bo‘yicha tejamkor ta’minot va qo‘shma ta’minot guruxlariga ajratilgan. Uchinchi guruxiga yetkazib berish vaqtining qisqaligi bo‘yicha tejamkor ta’minot va tez tez yetkazib berish shartlari bo‘yicha guruxlarga ajratilgan.
SHuni kayd etish lozimki Respublikamizda xozirgi kunda logistik zanjirni yukorida kursatilgan belgilarini uziga mujassam etgan kategoriyalari asosida yuklarni yetkazib berishni bunday logistik tizimini yaratib bulmaydi. Buning sababi bulib esa biznesni yopikligi, shaffof emasligi, ikki va xatto uch xil buxgalteriya xisobini yuritilishi, davlat organlari va uz sheriklarini aldashga bulgan xarakatlari, korrupsiya va uzining shaxsiy manfaatini ustun kuyishi xisoblanadi.

4 – rasm. Logistik zanjrda omborlar turlari
Manba: Muallif ishlanmasi
Yuqoridagi rasmda logistika va tovarlarni yetkazib berishning logistik zanjirida omborlar turlari keltirilgan. Bunda logistik zanjirdagi omborlar turlari to‘rtta turga bo‘lingan. Birinchisi zaxira omborlari, ikkinchisi tovar moddiy boyliklarini ishlab chiqarish omborlari, uchinchi tayyor maxsulotlar omborlari va to‘rtinchisi texnologik omborlar¹⁴.
Yetkazib berish zanjirini kuyidagi belgilari buyicha sinflash mumkin:
-tizimining kiyinligi va xamkor sheriklarning kupligi;
-Yetkazib berish zanjirini osonligi;
-Yetkazib berish zanjirini kiyinligi;
-Yetkazib berish tizimi;
-bozor talabiga tez javob kaytarish strategiyasi;
- yuklarni kelib chikishi buyicha;
-bir tipli va xar-xil tipli yuklar mavjudligi;
-sanokli, tukiluvchi, suyuk va gazsimon yuklarni mavjudligi;
-yuklarni nomlanishi soni buyicha;
-kupnomenklaturali va bir tipli yuklar mavjudligi;
-yuklar tashish xajmi buyicha;

100. 
     ming t/yil xajimli kam okimli yuklar;
     

-100-500 ming t/yil xajmiga ega bulgan urta xajmli yuk okimlari;
-1000 ming t/yil xajmiga ega bulgan doimiy yuk okimlari;
-doimiy va uzgaruvchan;
-yuklar partiyasini transport ulchamlari buyicha;
-kichkina xajmli yuk junatmalari, vagonlarda yuk junatish buyicha, konteneyrlarda yuk junatish buyicha yunalishli yuk junatmalari;
-yuk tashishda foydalanilayotgan transport vositasining turi va soni buyicha: tugri, kushma, multimodal, intermodal, ichki, xalkaro, tranzit;
-transportning ustuvor turi buyicha: temir yul, avtomobil suv transporti¹⁵;