O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a’zam xoliqov

O‘qituvchining pedagogik texnikasi – nafaqat ta’lim–tarbiya jara-
yonida, balki butun mehnati faoliyatida zarur bo‘lgan umumiy pedagogik 
bilim va malakalarining yig‘indisidir. Pedagogik texnikaning muhim 
jihatlari – pedagogik faoliyatda uning savodli va ifodali so‘zlay olishi, 
o‘z fikr-mulohazasini va bilimini tushunarli tilda ta’sirchan bayon qilishi, 
o‘z his-tuyg‘ularini jilovlay olishi, o‘zining shaxsiy xususiyatlariga xos 
mimik va pantomimik qobiliyatlarga ega bo‘lishi, aniq imo-ishora, 
ma’noli qarash, rag‘batlantiruvchi yoki istehzoli tabassum, so‘zning 
cheksiz qudrati orqali o‘quvchilar ongiga va tafakkuriga ta’sir o‘tkazishi, 
hozirjavoblik, psixologik bilimlarga ega bo‘lishi kabi o‘qituvchining 
mahoratini belgilovchi qizg‘in mehnatida namoyon bo‘ladi.
O‘qituvchi mehatida pedagogik texnika qanday ko‘nikma va mala-
kalardan iborat ekanligi, pedagogik texnika o‘qituvchining ta’lim muas-
sasalarida ta’lim-tarbiyaviy faoliyatini zamonaviy talablar asosida tashkil 
qilishida, o‘quvchilarga tarbiyaviy ta’sir ko‘rsatishida qanday ahamiyat 
kasb etishi doimo dunyo olimlarining diqqatini o‘ziga jalb etib kelmoqda.
O‘qituvchi mehnatida pedagogik texnika uning shaxsiy axloqiy 
fazilatlari va xulqi bilan bog‘liq bo‘lib, ayniqsa, o‘z–o‘zini boshqarish 
malakalarida ( refleksiya) namoyon bo‘ladi:  

o‘z xatti-harakatlarini boshqarishi, (mimika, pantomimika); 

o‘z hissiyotini va kayfiyatini jilovlay olishi va turli nojo‘ya
ta’sirlarga berilmasligi;

ijtimoiy perseptiv qobiliyatlarga (diqqat, kuzatuvchanlik, xayol)
egaligi; 

nutq texnikasini bilishi va o‘z o‘rnida qo‘llay olishi. 
Pedagogik texnika o‘qituvchi mehnatida shaxs va jamoaga ta’sir 
ko‘rsatish malakalari bilan bog‘liq bo‘lgan ta’lim-tarbiya jarayonining 
texnologik tomonini ham qamrab oladi: 

ta’lim va tarbiyaviy rejalar asosida o‘z oldiga qo‘yilgan
talablarning bajarilishini nazorat qilishi; 

o‘quvchilar jamoasida ta’lim-tarbiya bilan bog‘liq bo‘lgan har 
qanday
ijodiy faoliyatni tashkil eta olishi; 

o‘quvchilar bilan pedagogik muloqot jarayonini bir muvozanatda
saqlab boshqara olishi. 

---

326 
O‘qituvchi mehnatida aktyorlik san’atiga xos bo‘lgan xususiyatlar, 
ya’ni mimik va pantomimik qobiliyatlar muhim rol o‘ynaydi. O‘qituvchi 
yuksak pedagogik texnik tayyorgarlikka ega ekanligi, uning butun o‘quv 
yili davomida, har bir darsda yangi mavzuni o‘tilgan mavzular bilan 
bog‘lab, zamonaviy integratsion usullar asosida o‘quvchilar ongiga etka-
zishida, sinf jamoasida o‘ziga xos pedagogik va psixologik muhitni yara-
ta olishida, har bir o‘quvchining shaxsiy psixologik xususiyatlarini e’ti-
borga olib mashaqqatli mehnati bilan ulkan mas’uliyatni his etib, uni 
yuqori saviyada bajarishida namoyon bo‘ladi. 
Demak, pedagogik texnika o‘qituvchining mehnat faoliyatida shun-
day kasbiy va shaxsiy malakalar yig‘indisiki, u o‘qituvchining pedagogik 
faoliyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishida, asablarining bir maromda harakat-
lanishi va saqlay olishida, ta’lim-tarbiya jarayonini to‘g‘ri tashkil qilish 
va boshqarishida yuksak natijalarga erishishi uchun asosiy yo‘l ko‘rsa-
tuvchi bo‘lib xizmat qiladi.