Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi begbo’tayev

5.3.3- rasm. LPWAN darajalari

Har bir texnologiyada cheklovlar mavjud. Aniqroq aytganda, hech qanday texnologiya foydalanish holatiga bog'liq emas. Yuqorida tavsiflangan stsenariylar uchun LPWAN-lar juda yaxshi, ammo ular tez- tez ma'lumotlarni uzatishni va / yoki katta hajmlarni talab qiladigan holatlar uchun mos emas. Odatda LPWAN-lar 300 bit / 50 kbit / s gacha bo'lgan paketlarni olib yuradilar.

LPWAN-lar ham muammolarga duch kelishi mumkin, chunki ular ko'pincha litsenziyasiz diapazonlarda ishlaydi: sanoat, ilmiy va tibbiy ("ISM") hukumatlar ochiq qoldiradigan poligonlar. Odatda ISM diapazonlari 915 MGts, 2,4 GHz va 5 GHz ni o'z ichiga oladi. LPWAN echimlari ko'pincha ISM 902-928 MGts diapazonida ishlaydi - faqat GHz chegarasidan past. Ochiq havoda ishlaydigan LPWAN qurilmasi - masalan, binoning yoki minoraning tepasida, bu GHz pastki diapazonida kuchsiz signallarni yuboradigan, yuqori GHz chegarasidan yuqori ishlaydigan yuqori energiyali signallarning shovqini paydo bo'lishi mumkin.
Butun dunyoda LPWAN ning bir nechta tijorat tarmoqlari mavjud: Sigfox, «STRIJ», LoRaWAN asosida qurilgan tarmoqlar. Rivojlanishning turli bosqichlarida yangi texnologiya va standartlar ishlab chiqilgan va tadbiq qilingan. Ular: eMTC, NB-IoT, EC-GSM-IoT, Weightless. LPWAN ning asosiy texnologiyalari tarkibiga kiruvchi LoRaWAN texnologiyasini tahlil qilamiz.
LoRaWAN standarti texnik xususiyatlari ochiq hisoblanib, tarmoqni kengaytirish uchun ishlab chiqaruvchi va hamkorlar tomonidan hech qanday cheklovlar va qandaydir shartnomalarni tuzishni talab qilmaydi. Shu va boshqa omillar LoRaWAN texnologiyasini tanlashga boʻlgan ehtiyojni oshirdi.
LoRaWAN (Long Range Wide-Area Networks) – bu katta radiusli keng polosali tarmoqlar deb tarjima qilinib, OSI ning kanal darajasidagi MAC protokoli hisoblanadi. LoRaWAN tarmogʻi oddiy arxitekturali
«yulduz» topologiyasida qurilgan boʻlib, tarmoq bogʻlamalar kam quvvat sarf qiluvchi (10 yilgacha xizmat qiluvchi oddiy batareyka), maʻlumot almashish uchun katta boʻlmagan tezlikda lekin uzoq masofalarga (qishloq hududlarda 15 km gacha, zich qurilgan shahar hududida 5 km gacha) aloqa va kam sarf xarajatli oxirgi qurilmalar (terminallar) bilan xarakterlanadi.
LoRa texnologiyasi past chastotali litsenziyasiz chastota diapozonida, spektorni kengaytirishga asoslangan (Spread Spectrum Modulation, SSM) va toʻgʻridan toʻgʻri xatolarni tuzatish (Forward Error Correction, FEC) orqali chiziqli chastota oʻzgarishiga (Chirp Spread Spectrum, CSS) asoslangan modulyasiyalardan foydalanadi. Radiochastotalar boʻyicha davlat komissiyasi qaroriga muvofiq, texnologiyalar xususiyatini hisobga olgan holda va LoRaWAN uskunasida amalga oshirish imkoniyatidan kelib chiqib chastotalar rejasi ishlab chiqildi.
LoRaWAN tarmogʻi uchun 125 kGs kenglikdagi 864-865 MGs chastota diapazoni (ishchi sikl 0,1% gacha) va 868,7-869,2 MGs ga teng ettita chastota kanali aniqlandi. LoRaWAN tarmogʻi tuzilishi quyidagi 5.3.4-rasmda keltirilgan: Oxirgi qurilmalar (end-node), baza stansiyasi (shlyuzlar), tarmoq serveri, (MQTT-serveri), ilovalar serverlardan (ORS serveri, SCADA-tizimi, GIS serveri) iborat boʻladi.