Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi begbo’tayev

Yuqori bosqich osti (LLC-Logical Link Control, верхний подуровень) bu bosqich osti mantiqiy ulashni amalga oshiradi, yaʻni virtual aloqa kanalini oʻrnatadi (uning vazifasini bir qismini tarmoq adapterlarining drayver dasturi bajaradi).

Quyi bosqich osti (MAC-Media Access Control, нижний подуровень) – bu bosqich osti aloqa uzatish muhiti (aloqa kanali) bilan toʻgʻridan-toʻgʻri bogʻlanishni amalga oshiradi. U tarmoq qurilmasi bilan toʻgʻri bogʻlangan. OSI modelidan tashqari, 1980-yili fevral oyida qabul qilingan (802 soni - yil, oydan kelib chiqqan) IEEE Project 802 modeli ham mavjud. Bu modelni OSI modelini aniqlashtirilgan va rivojlantirilgan modeli deb qarash mumkin.

Bu model aniqlashtirgan standartlar (802 – spesifikasiya) oʻn ikkita toifaga boʻlinib, ularning har biriga nomer berilgan.
802–1 – tarmoqlarni birlashtirish. 802–2 – mantiqiy aloqani boshqarish.
802–3 – «Shina» topologiyali CSMA/CD bogʻlanish usuli mahalliy hisoblash va tarmoq (Ethernet).
802–4 – «Shina» topologiyali mahalliy tarmoq, markerli bogʻlanish. 802–5 – «Halqa» topologiyali mahalliy tarmoq, markerli bogʻlanish. 802–6 – shahar tarmogʻi (Metropolitan Area Network, MAN).
802–7 – keng miqyosda aloqa olib borish texnologiyasi. 802–8 – shishatolali texnologiya.
802–9 – tovushni va axborotlarni uzatish imkoniyati bor integral tarmoq.
802–10 – tarmoq xavfsizligi. 802–11 – simsiz tarmoq.
802–12 – «Yulduz» topologiyali markazni boshqarishga ega mahalliy tarmoq (100 VG-Any LAN).
802.3, 802.4, 802.5, 802.12 standartlar OSI model etalonining ikkinchi (kanal) bosqichiga qarashli MAC bosqich osti tarkibiga toʻgʻri keladi. Qolgan 802 – spesifikatsiyalar tarmoqning umumiy masalalarini hal qiladi.

6. TCP/IP etalon modeli

Yo'ldosh va radio tarmoqlari paydo bo'lganda, mavjud protokollar yordamida boshqa tarmoqlarni ular bilan ulashda katta muammolar yuzaga keldi. Ushbu arxitektura keyinchalik ikkita asosiy protokollariga
muvofiq TCP/IP mos yozuvlar modeli deb nomlandi. Uning birinchi ta'rifi Kerf va Kanning kitobida uchraydi (1974), keyinchalik u standartga aylanadi (Braden, 1989). Modelning dizayn xususiyatlari 1988 yilda Klarkda muhokama qilingan[11].
Kanalli daraja - ushbu talablarning barchasi turli xil tarmoqlarda ishlaydigan ulanishsiz qavat asosida paketli ulanadigan tarmoqni tanlashga olib keldi. Modeldagi eng past daraja- kanal darajasi, ulanish o'rnatmasdan, ushbu tarmoq sathining ehtiyojlarini qondirish uchun qanday va qaysi kanallar, masalan, ketma-ket chiziqlar va klassik Ethernet. Bu aslida so'zning oddiy ma'nosida umuman daraja emas, balki uzatish kanallari va tugunlari o'rtasidagi interfeysdir. TCP/IP modelidagi dastlabki materiallar bu haqida juda kam ma’lumot beradi.