O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro davlat universiteti Organik va fizkolloid kimyo

Fermentlar - katalitik xossaga ega bo‘lgan oqsillar. 
Bir komponentli fermentlar – oddiy oqsillardan, ya’ni faqat α-
aminokislotalardan tashkil topgan fermentlar. 
Ikki komponentli fermentlar – murakkab oqsillardan tashkil topgan 
fermentlar, ya’ni ularning tarkibida aminokislotalardan tashqari boshqa birikmalar 
uchraydi. 
Apoferment - Ikki komponentli fermentlarning oqsil qismi. 

---

Koferment - Ikki komponentli fermentlarning oqsil bo’lmagan qismi. 
Liazalar - organik birikma tarkibidagi C-C, C-N, C-O bog’larini gidrolitik 
bo’lmagan uzush reaksiyalarini katalizlaydigan fermentlar. 
 Liazalar - Qo‘shbog‘ saqlovchi molekulalarni nogidrolitik yo‘l bilan 
parchalaydigan fermentlar. 
Ligazalar (sintetazalar) - ATF energiyasi yoki boshqa makroergik 
moddalar ishtirokida monomerlardan yuqori molekulyar polimerlarni (oqsillar, 
lipidlar, polisaxaridlar, nukleotidlar) sintez qilish reaksiyalarini katalizlaydigan

fermentlar.

Oksidoreduktazalar - Oksidlanish-qaytarilish jarayonini tezlatadigan 
fermentlar. 
Transferazalar - Bir substratdan ikkinchisiga muayyan funksional 
guruhlarni: amin, atsetil, metil, atsil va hokazo o‘tkazish reaksiyasini tezlatadigan 
fermentlar. 
Gidrolazalar -  Muayyan kimyoviy bog‘larni suv ishtiokida parchalaydigan 
fermentlar. Me’da – ichakdagi hazm jarayonida qatnashadi. 
Izomerazalar - Izomerlanish reaksiyalarini katalizlaydigan fermentlar.
Aldozalarni ketozalarga, “sis-” konfiguratsiyani “trans-” shaklga o‘tishi va 
aksincha reaksiyalarda ishtirok etadi. 
Ingibitorlar – biokimyoviy jarayonlarni kechishini to’xtatib qo’yuvchi 
moddalar. 
Aktivatorlar-biokimyoviy jarayonlarning kechishini faollovchi moddalar. 
Biologik membranalar - lipidlar va oqsillardan tuzilgan devor.