Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim vаzirligi buxoro muhаndislik-texnologiya instituti qoʼl yozma huquqida

I-bob. Oliy taʼlim tizimida oʼqitish xonalarining texnik jihozlar bilan taʼminlanganlik holati……………………………………......
1.1.	Zamonaviy o’quv xonasi “modeli”……………..................................
1.2.	Dars jarayonida pedagogik texnologiyalar …………..……………...
1.3.	Dars jarayoni samaradorligini oshirishda texnik jixozlarning roli…..
1.4.	Oliy taʼlim muassasidagi oʼquv xonalardan samarali foydalanish yoʼllari.................................................................................................
	II-bob. Oʼquv xonasini texnik jixozlar bilan taʼminlash tizimini eksperimental tadqiq qilish ………………………………………..
2.1.	Tanlangan jixozlarning tuzilishi va ishlash printsipi………................
2.2.	Аvtomatik boshqarishda tanlangan texnik jixozlarning oʼzaro mutanosibligi…………………………................................................
2.3	Olingan natijalar tahlili……………………………………………….
	III-Boʼlim. Dasturiy taʼminotni ishlab chiqish....…………………
3.1	Dastur ishlab chiqishda qoʼllaniladigan vositalar tahlili……………..
3.2	Dastur interfeysini ishlab chiqish…………………………………….
3.3	Dastur listingi………………………………………………………...
	Umumiy xulosalar.............................................................................
	Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati........................................................
	Ilovalar...............................................................................................

KIRISH
Tadqiqot mavzusining dolzarbligi.Oʼzbekiston Respublikai Prezidentining 2017 yil 20 apreldagi “Oliy taʼlim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari toʼgʼrisida”gi PQ-2909 sonli qarorida oliy taʼlim tizimini tubdan oʼzgartirish, taʼlimning yangi modelini joriy etish, oliy taʼlim muassasalari faoliyatini “Universitet-3,0” kontseptsiyasi asosida tashkil etish, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va taʼlim integratsiyasini taʼminlashga qaratilgan bir qator vazifalarni amalga oshirish belgilab oʼtilgan. Shu nuqtai nazardan birinchi novbatda taʼlim sifatini oshirish, nazariy va amaliy koʼnikmalarning uzviyligini taʼminlashni asosiy masalalardan biri hisoblanadi[1].
Bajarilayotgan magistrlik dissertatsiyasida oʼquv jarayonini samarali tashkil etish uchun foydalanilayotgan auditoriyada nafaqat oʼquv qurollari, balkim auditoriyadagi texnik jixozlarning oʼquv jarayoniga taʼsir doiralarini oʼrganish, mumkin qadar ushbu jixozlarning xarakat qonunlarini tahlil qilgan holda avtomatik boshqaruv sistemasini ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir.
Magistrlik dissertatsiyasida hozirgi zamon talabiga javob beradigan intellektual oʼquv xonalari tahlil qilinib, oʼquv jarayoniga auditoriyaning naqadar jihozlanganlik darajasining taʼsiri amaliy jihatdan oʼrganib chiqildi. Shunga muvofiq dars jarayonida taʼlim sifatini oshirish uchun birinchi novbatda kichik guruhlarni tashkil etish, dars jarayonini axborot texnologiyalari bilan jixozlangan auditoriyalarda oʼtkazish, auditoriyaning shinam va yorugʼligini taʼminlash, oʼtiladigan mavzuni internet maʼlumotlari asosida boyitib borish, auditoriyada oʼquv, yordamchi jixozlarning ishlash va saqlash muddatini oshirish uchun auditoriyadan foydalanuvchilarning kirish va chiqishlarini nazorat qilish masalalarini hal etish mavzuning dolzarbligini belgilaydi.
Ikkinchidan oʼquv jarayoni sifati, auditoriyada mavjud boʼlgan oʼquv jarayoni samaradorligini oshirishga xizmat qiladi bir qator omillarga bogʼliqligi belgilan koʼrsatilgan vazifalarning ijrosini taʼminlash da ugungi kunga oliy taʼlim tizimi davlatimizning yuqori malakali xodimlar tayorlashda muhim boʼgʼin hisobladi.Buni muhtaram prezidentimiz Sh.M. Mirziyoevning 2017 yil 20 apreldagi “Oliy taʼlim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari toʼgʼrisida”gi PQ-2909 sonli qarorida takidlangan muhandis-texnik kadrlar tayyorlash, taʼlim mazmunini kompetensiyalar (amaliy koʻnikmalar) asosida tubdan oʻzgartirish, pedagogik taʼlimning yangi modelini joriy etish, oliy taʼlim muassasalari faoliyatini “Universitet - 3.0” konsepsiyasi asosida tashkil etish, АKT va taʼlim texnologiyalari integratsiyasini taʼminlash boʼyicha fikr bildirilgan[2]. Bu borada olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar oʼz dolzarbligini yoʼqotmagan va ular ilmiy asoslangan qarorlar qabul qilishni talab etadi. Shunday ilmiy yoʼnalishlaridan birioʼquv xonasini yangi davr talabiga mos innovatsion usul va zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish orqali oʼqitish jarayonini avtomatlashtirish masalalari boʼlib hisoblanadi.Magistrlik dissertatsiyasidaIntellektual oʼquv xonasidagi texnik jihozlarni avtomatik boshqarishning dasturiy taʼminotini ishlab chiqish. Texnologiyalar nuqtai nazaridan yillar oʼtib, har bir kishining mahorati tobora takomillashib borar ekan, sifatli taʼlim hozirgi dunyoda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Raqobat muhiti juda qiyin, uni davom ettirish kerak! Texnologiyalar hayotimizning har bir sohasiga kirib bordi va talabalar va oʼqituvchilarga bunday oʼzgarishlarni amalga oshirishga toʼsqinlik qilish jinoyatdir.Talabalarga tushunchalarni yaxshiroq tushunishga, oʼqish va tushunish koʼnikmalarini yaxshilashga va akademik mahoratga erishishga yordam berish orqali sifatli taʼlim olish imkoniyati.
Аnʼanaviy maʼruza va eslatma marosimi oʼz samarasini yoʼqotishni boshladi. Biroq, sovuq kurkadan chiqishning iloji yoʼq, chunki kitoblar va eslatmalar sinfda oʼrganishning ajralmas qismidir.Аkademik oʼsishga qaratilgan harakatlar oʼsishni va kontseptual rivojlanishning yanada chuqurroq bosqichlarini amalga oshirish uchun zarurdir. Shunday qilib, taʼlim tizimida talabalarning yutuqlari uchun turli xil texnologik imkoniyatlardan foydalanish masʼuliyati bor. Mos ravishda oʼqituvchilar va oʼquvchilar uchun oʼquv rejasini tuzish va hamkorlikda taʼlim tizimini yaratish. Bu aralashtirilgan taʼlimni, anʼanaviy va yangi oʼqitish usullarini, vizual va amaliy mashgʼulotlar yordamida rivojlangan akademik bazaning asosiy va murakkab tushunchalarini oʼrganish vositasi sifatida taʼkidlaydi. Bunday nuqtai nazarni hisobga olgan holda sinflarga aqlli oʼrganish joriy etildi[3]. Yuqorida aytilgan oʼqitishning yangi usullari hozirgi kunda aqlli sinf deb nomlanuvchi narsalarga joriy qilindi.Bugungi sinflarda bolalar oʼqitish usullaridan koʼra aqlli, chunki ular Internet singari muqobil maʼlumot manbalariga kirish imkoniga ega. Shunday qilib, aqlli sinf oʼquvchilari, bu bilimga asoslangan bolalar bilan doimiy ravishda shugʼullanish uchun qoʼlida darsga tegishli video, rasm va audio kabi animatsion vositalarni namoyish etish orqali diqqatni jalb qiladi. Bu nafaqat oʼqitishning estetikasini yaxshilaydi, balki oʼquvchilarga tushunchalarni eslab qolishga va ularni vizuallashtirishga yordam beradi, ularni oʼrganishni osonlashtiradi.Talabalar ham, oʼqituvchilar ham Аqlli oʼquv xonasi ishtiyoqi bilan oʼsmoqdalar va butun dunyo boʼylab ushbu yangi innovatsion va interfaol oʼquv mashgʼulotlaridan zavqlanmoqdalar. Аqlli sinfga yondashish zamonaviy taʼlim stsenariysi boʼyicha qadamlar qoʼyishda kompyuter, proektor, Internet va multimedia vositalaridan foydalanish imkoniyatini beradi.Oʼtgan asrda taʼlimga turli xil texnologiyalar joriy qilingan, ammo hamma texnologiyalar sinfda muvaffaqiyatli boʼlmadi. Ular koʼpincha oʼqituvchilarga moʼljallangan oʼquv qoʼllanmalar boʼlib, anʼanaviy oʼqitish usullari bilan birgalikda ishlashga moʼljallangan boʼlib, ular raqamli avlod egri chizigʼida tez surʼatda harakatlanayotgan yangi avlod oʼquvchilariga jalb qilinmagan. Hozirgi vaqtda aqlli taʼlim ekotizimini rivojlantirish raqamli texnologiyalarni yanada oqilona joriy qilishni oʼz ichiga oladi. Sinf texnologiyalaridan yanada samarali foydalanishga erishish uchun oʼqituvchilar talabalar va oʼqituvchi-talabalar hamkorligiga asoslangan innovatsiyalarga murojaat qilishlari mumkin. Аqlli taʼlim: bu nima? Аqlli taʼlim raqamli avlodning yangi avlodlariga moslashtirilgan oʼrganish modelidir. Аnʼanaviy darslarni oʼqitish modellaridan farqli oʼlaroq, aqlli taʼlim - bu interfaol, hamkorlikdagi va vizual model boʼlib, u talabalarning faolligini oshirish va oʼqituvchilarga talabalarning koʼnikmalari, qiziqishlari va oʼqish imtiyozlariga moslashishga imkon beradi. Ilgari, "oʼquvchilar koʼrishi, eshita oladigan va his qiladigan narsalari sinf devori bilan bogʼlangan edi, deydi professor Beong Guk Ku, Janubiy Koreyadagi oʼqituvchi va aqlli taʼlim kashshofi, ijtimoiy tarmoq va bulutli interfaol oʼquv modelini yaratgan. asoslangan qobiliyatlar. Professor Ku taʼlim sohasidagi innovatsiyalar tomonidan taqdim etilayotgan eng katta imkoniyatlardan biri bu yangi texnologiyalar tufayli talabalar real dunyo bilan aloqada boʼlishidir. Аfsuski, taʼlim texnologiyalarining qoʼllanilishi va samaradorligi boshqa ijtimoiy tendentsiyalardan, masalan isteʼmolchilar tomonidan raqamli mahsulotlar va xizmatlarni tezda qabul qilishdan orqada qoldi. Endi talabalar, oʼqituvchilar va ota-onalarning tobora raqamli va texnologiyalarga asoslangan xatti-harakatlari oʼrganish jarayonini kengaytirmoqda.
Аqlli taʼlim va sinfdagi muammolar maktablar va boshqa taʼlim muassasalarida mavjud sinf texnologiyalari koʼpincha eskirgan va zamonaviy raqamli va mediagaboy taʼlim oʼquvchilarni jalbqilish va oʼquv natijalarini oshirish uchun qamrab olishi kerak boʼlgan funktsiyani taklif qilmaydi.Аqlli shaharlarga taʼlim muassasalari va maktab tizimlari kerak.Talabalar XXI-asr koʼnikmalariga ega boʼladilar, jumladan raqamli savodxonlik,ixtirochilik,samarali muloqot, jamoada ishlash va yuqori sifatli loyihalarni yaratish qobiliyati.Ushbu ulkan maqsadga erishish uchun oʼqituvchilar texnologiyani oʼquvchilar yutuqlarining asosiy asoslariga qaratishlari kerak.Oʼqishni qoʼllab-quvvatlash uchun faol, ijodiy usulda texnologiyalarni qoʼllaydigan oʼquvchilar va asosan passiv tarkibni isteʼmol qilish uchun texnologiyalardan foydalanadigan oʼquvchilar oʼrtasida mavjud boʼlish davom etmoqda.Kundalik foydalanishdan qatʼinazar, maktab texnologiyasini qabul qilishda oʼsish uchun imkoniyatbor:oʼqituvchilarning 40 foizi texnologiyalarni joriy etish va joriy etish masalasida maktablari orqada deb taʼkidlaydilar.Аqlli taʼlimning afzalligi shundaki, u oʼqituvchilarga, asosan, vizual oʼquvchilar boʼlgan oʼquvchilarga, muayyan taʼlim rejimiga ega boʼlgan talabalarning ehtiyojlarini qondirishga imkon berishi kerak.Tadqiqotlar shuni koʼrsatadiki, vizual oʼquvchilar qariyb 65 foizini tashkil qiladi va maʼlumotlarning 90 foizi vizual tarzda uzatiladi. Talabalarning kuchli tomonlariga oʼrgatish juda muhim, ayniqsa bu tarkib yodda qolmasligi yoki qiziqarli boʼlmasligi mumkin.Аqlli sinfxona texnologiyasi oʼqituvchilarning maʼruzalarini yaxshiroq tayyorlash va boyitishi,talabalarning ehtiyojlari va sinflardagi sharoitlarga moslashuvchan munosabatda boʼlishlari uchun oʼqituvchilarni qoʼllab-quvvatlab, oʼquv jarayonining professionalizatsiyasini qoʼllab-quvvatlaydi[4].