O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi fakulteti

kungacha afsonaviy ichimlik ishlab 
chiqaradigan 
The 
Coca-Cola 
kompaniyasi asoschisi hisoblanadi. 
Kandler qo'lidan kelganicha yangi ichimlikni reklama qilish uchun qo'lidan 
kelganini qildi. Shunday qilib, ichimlikda birinchi shiorlar va birinchi plakatlar 
paydo bo’ldi. 
"
Delicious and refreshing" - Mazali va tetiklantiruvchi (1904). 
"
Coca-Cola revives and sustains" - Coca-Cola tiklaydi va qo'llab-quvvatlaydi 
(1905). 

---

Haqiqiy mashhurlik ichimlikka 1902 yilda keldi. Bu yil kompaniyaning 
aylanmasi 120 ming dollarga yetdi va Coca-Colaning o'zi AQShdagi eng mashhur 
alkogolsiz ichimlikka aylandi. Bundan tashqari, asrning boshida jamiyat 
kokainning qanchalik xavfli ekanligini tushundi. Ommaviy axborot vositalari 
shunchaki Coca-Cola kompaniyasiga hujum qila boshladilar, uning ichimligida dori 
bor edi. Vaziyat bo’yicha kompaniya favqulodda choralar ko'rishi kerak edi. 1903 
yilda ichimlik ishlab chiqarish uchun to'liq siqilgan koka barglari ishlatilgan, unda 
endi ma'lum dori yo'q edi. 
Coca-Cola mashhurligi kundan-kunga o'sa boshladi. Bu vaqt davomida Coca-
Cola asosan quyib sotilgan. Kola shishalarda sotuvi quyib sotishga nisbatan oshib 
ketishi hech kimning xayoliga ham kelmagan. Faqat 1902 yilda Coca-Cola logotipi 
tushirilgan birinchi shisha idishlar paydo bo'ldi. O'sha yili Coca-Cola - PEPSI bilan 
doimiy urush olib boradigan asosiy raqobatchi paydo bo'ldi. Ammo u Amerikani 
zabt eta boshlagan paytda, Coca-Cola allaqachon Kuba va Panama kabi 
mamlakatlarga eksport qilinayotgan edi. 
Coca-Cola bilan bog'liq yana bir mashhur yangilik 1915 yilda dizayner 
Raymond Louy tomonidan ixtiro qilingan va patentlangan firmaga tegishli shisha 
edi. U tizzalari ostidan kesilgan “gade” yubka shakliga ega edi (1914 yilda moda 
bo’lgan) va darhol xaridorlarning e’tiborini qozondi.
To'q yashil 6,5 untsiya (taxminan 200 gramm) idish an'anaviy shisha 
idishlardan shunchalik farq qilar ediki, uni hatto qorong'uda ham - teginish orqali 
tanib olish mumkin edi. Birinchi marta Coca-Cola 1894 yilda to'rtburchak va 

---

rangsiz shishada sotilgan. Missisipi shtatining Viksburg shahridagi do'kon egasi, 
keyinchalik faqat jo'mrakda sotiladigan sodani uzoq plantatsiyaga tashish 
qanchalik ishonchli bo'lishini o'ylab, kerakli asbob-uskunalarni sotib olishni 
taxmin qildi va ichimlikni shishaga quya boshladi. 
Santa o'zining oq va qizil kostyumi uchun Coca-
Cola oldida qarzdor ekanligini qancha odam 
biladi? 1931 yilda, Rojdestvo bayrami arafasida 
Coca-Cola 
kompaniyasi 
rassom 
Xeddon 
Sundblomga Santa Klaus uchun kostyum 
yaratishni topshirdi. Santa Coca-Colaning o'ziga 
xos ranglarida kiyinishi kerak edi. Biz ko'rgan 
qizil va oq libosda Santa Klaus shunday tug'ilgan. 
Undan oldin u turli hil tarzda kiyingan. 
Endi yangi yil Coca-Cola reklamasi dunyoning ko'plab mamlakatlarida 
an'anaga aylangan. 
1919 yilda Candler Coca-Cola kompaniyasini Atlantalik bankir Ernest 
Vudruffga sotdi. Bitim 25 million dollarni tashkil etdi. Bir yil ichida ichimlik 
Evropaga keladi. 

---

“Qadimgi dunyo”ning Coca-Cola’ni sinab ko‘rgan birinchi davlati Fransiya 
bo‘ladi.
1923 yil kompaniya uchun burilish nuqtasi bo'ladi. Uning rahbarligiga Ernest 
Vudruffning o'g'li Robert keladi. Robert Vudruff kompaniya tarixida afsonaviy 
shaxsga aylanadi. U keyingi 60 yil davomida kompaniya boshqaruvida bo'ladi! Bu, 
ayniqsa, 33 yoshida rahbar bo'lganini hisobga olsak, ajoyibdir. Robert kelganidan 
so'ng, kompaniyada ichimliklarni yaratish, idishlarga quyish va hatto javonlarda 
joylashtirish uchun yagona standartlar paydo bo'ldi. Hattoki 6 ta shishani o'z ichiga 
olishi mumkin kartonli qadoqlar ham paydo bo’ldi. 
1927 yilda Coca-Cola radioda reklama qilina boshladi. Bir yil o'tgach, Coca-
Cola Gollandiyada bo'lib o'tgan Olimpiya o'yinlarida Amerika jamoasiga homiylik 
qildi. Olimpiadadan so‘ng xokkey, futbol, tennis va boshqa sport turlari o‘tkazildi. 
1931 yilda afsonaviy Santa Klaus paydo bo'ldi, u hozirgacha Coca-Cola 
reklamalarida qo'llaniladi. 
Biroz vaqt o'tgach, Pepsi Coca-Cola uchun birinchi jiddiy zarbani o'z 
ichimlikini kattaroq idishlarda, kola sotib oladigan narxda chiqarib yubordi. Coca-
Cola hech ikkilanmasdan sudga murojaat qilib, Pepsi kompaniyasini kola so'zini 
ishlatgan nomi qismidan sudga berishga harakat qildi. Natijada tomonlar tinchlik 
kelishuviga erishdilar. Ammo bu kelajakdagi urushning boshlanishi edi, bugungi 
kungacha oxiri yo'q. 
Ikkinchi jahon urushi paytida Coca-Cola ichimlikni barcha harbiylarga 5 
sentdan sota boshladi. Bu Robert Vudruffning shaxsiy buyrug'i edi. Urush oxiriga 
kelib, Coca-Cola allaqachon 44 mamlakatda sotilgan. Qizig‘i shundaki, ichimlik 

---

harbiylarga shishalarda emas, ulariga qulay bo‘lishi uchun bankalarda sotilgan. 
Ommaviy iste'molchi faqat 1955 yilda kolani bankada sinab ko'ra oldi. 
1958 yilda Coca-Cola kompaniyasi Fanta ichimligini, uch yildan keyin esa 
Spriteni taqdim etdi. Ularning ikkalasi ham asl koladan juda farq qilar edi va shu 
bois kompaniyaning alkogolsiz ichimliklar bozoridagi ta'sirini kengaytirishga 
muvaffaq bo'ldi. Afsuski, SSSR da Coca-Cola hech qachon yaxshi sotilmagan. Bu 
Xrushchevning undan ko'ra Pepsini afzal ko'rganligi bilan bog'liq edi. Kola 
Rossiyada (aniqrog'i, SSSRda) faqat 1988 yilda paydo bo'ladi va uzoq vaqt 
davomida sotuvlar bo'yicha Pepsidan jiddiy ravishda past bo'ladi. 
1982 yil avgust oyida, katta shov-shuv bilan, fosfor kislotasining 
kamaytirilgan tarkibi, meva moylarining o'zgartirilgan tarkibi va eng muhimi, 
umuman shakarsiz "diet" versiyasi chiqarildi. Diet Coke tarkibida saxarin va 
aspartamning teng qismlari mavjud edi, ammo tez orada u faqat aspartamdan 
tayyorlangan. 1985 yil mart oyida korporatsiya hech qachon ichimlikka yangi 
lazzat qo'shmaslik va'dasidan voz kechdi va bir yildan so'ng dietali versiyada paydo 
bo'lgan olcha siropi - Cherry Coke bilan Coca-Cola ishlab chiqarishni boshladi. 
So'nggi bir necha yil ichida unga limonli, vanilli va laymli, shuningdek, shakar 
miqdori kamaytirilgan "klassik" versiyaning past kaloriyali versiyasi bo'lgan Coca-
Cola C2 qo'shildi. 

---

Kola bozorining 80 foizini eng mashhur uchta Coca-Cola ichimliklari 
egallaydi (bu uchta ichimliklar: Coca-Cola, Fanta, Sprite) Bundan tashqari, rangsiz 
ichimliklar mashhurligi tufayli Coca-Cola allaqachon Minute Maid seriyasida 
sharbatlar ishlab chiqarmoqda, shuningdek, Nestle bilan birgalikda Nestea muzli 
choyi chiqarmoqda. 
Bugungi kunda The Coca-Cola kompaniyasi o'z ichimliklarini dunyoning 200 
dan ortiq mamlakatlarida sotadi. Bundan tashqari, Coca-Cola bugungi kunda eng 
taniqli brenddir. Uning tan olinishi 98 foizni tashkil etadi. Bu shuni anglatadiki, 
sayyoradagi deyarli har bir inson Coca-Cola nima ekanligini biladi. Shuni ham 
ta'kidlash joizki, Coca-Cola kompaniyasining o'zi bugungi kunda dunyodagi eng 
mashhur kompaniya hisoblanadi. Dunyoda har kuni bu kompaniyaning 1 
milliarddan ortiq shisha ichimliklari sotiladi. 
Coca-Cola raqamlarda. 
- Coca-Cola - bu 100 yildan ortiq vaqtdan beri mavjud bo'lgan kompaniya. 
- Bugungi kunda kompaniya o'z ichimliklarini dunyoning 200 dan ortiq 
mamlakatlarida sotadi. 
- Coca-Cola eng taniqli brenddir. Uning tan olinishi 98% ni tashkil qiladi. 
- Dunyoda har kuni 1 milliarddan ortiq shisha Coca-Cola sotiladi.