O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

Mavzuga doir masalalar.

1. 
   masala. Asosiy vositalarning holati va harakati to’g’risida quyidagi berilgan ma’lumotlar asosida qolganlarini to’ldiring.
   

Ko’rsatkichlarning nomi	Boshlang’ich qiymati, mlrd.so’m					Eskirishi, mlrd.so’m			Qoldiq qiymati, mlrd.so’m
	Yil boshiga qoldiq	Kirim	Chiqim	Yil oxiriga qoldiq	Yil boshiga		Yil oxiriga	Yil boshiga		Yil oxiriga
1.Bino,inshoot, uzatish moslamasi	717,4	239,6	24,3		229,0		265,0
2.Mashina va jihozlar	265,0	49,8	32,3		119,8		112,0
3.Transport vositalari	74,4	51,3	2,5		27,4		29,2
4.Ishchi va mahsuldor chorva mollari	1383,7	1027,5	453,9		-		-
5.Boshqa uzoq muddatli aktivlar	65,6	1,4	2,8		20,2		19,3
Jami

2-masala. Asosiy vositalarning harakati va takror ishlab chiqarish ko’rsatkichlarini hisoblang.

Ko’rsatkichlar	2009 yil	2010 yil	O’zgarishi
			(+ ;-)	%
1.Asosiy vositalarni yil boshidagi boshlang’ich (tiklash) qiymati, ming so’mda	2695,3	3539,6
2.Kirim qilingan asosiy vositalar, ming so’mda	1279,6	1426,5
3. Chiqim qilingan asosiy vositalar, ming so’mda	534,3	622,3
4. Asosiy vositalarning yil oxiridagi boshlang’ich (tiklash) qiymati, ming so’mda
5. Asosiy vositalarning eskirish qiymati, ming so’mda	396,4	425,5
6. Asosiy vositalarning qoldiq qiymati, ming so’mda
6. Asosiy vositalarning safini to’ldirish koeffitsienti
7. Asosiy vositalarning safdan chiqarish koeffitsienti
8. . Asosiy vositalarning eskirish koeffitsienti
9. . Asosiy vositalarning yaroqlilik koeffitsienti

3-masala. Asosiy vositalarni boshlang’ich qiymati 3 549,0 ming so’m. Jamlangan eskirish summasi 357,8 ming so’mni tashkil etmoqda. Asosiy vositaning yaroqlilik, eskirish koeffitsientlarini aniqlang.


16-MAVZU: YaLPI ICHKI MAHSULOT STATISTIKASI


Mavzuni o’rganganlik darajasini bilish uchun savollar.

1. 
   Yalpi ichki mahsulot – milliy hisoblar tizimining asosiy ko’rsatkichi.
   
2. 
   Yalpi ichki mahsulot hajmini hisoblash usullari.
   
3. 
   Asosiy kapitalni yalpi jamg’arish.
   
4. 
   Material aylanma mablag’lar zahiralarining ortishi.
   
5. 
   Tovar va xizmatlarning sof eksporti.
   
6. 
   Nominal va real yalpi ichki mahsulot.
   
7. 
   Ayrim tarmoqlar mahsulotlari hajmini hisoblashning o’ziga xos xususiyatlari.
   
8. 
   Dj Xinksning daromad haqidagi ta’limoti.
   
9. 
   Yangi MHTda Dj Xinksning ta’limotiga kiritilgan aniqliklar.
   
10. 
    Nominal va real daromad.
    
11. 
    Daromad haqidagi ta’sir etuvchi ekstensiv va intensiv omillar.
    
12. 
    Milliy daromadni taqsimlash, qayta taqsimlash va oxirgi foydalanish statistikasi.
    
13. 
    Yalpi milliy daromad, sof milliy mavjud daromad, yalpi milliy jamg’arish, sof milliy jamg’arish ko’rsatkichlari statistikasi.
    

^1- Masala. Iqtisodiyotning asosiy tarmoqlarida ishlab chiqarilgan yalpi ichki mahsulot hajmi va oraliq iste’mol harajatlari to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Ko’rsatkichlar	2015 yil			2016 yil
	Mahsulot miqdori, Tonna	Oraliq iste’mol harajatlari, ming so’m	YaIM qiymati, ming so’m		Mahsulot miqdori, tonna	Oraliq iste’mol harajatlari, ming so’m	YaIM qiymati, ming so’m
1. Sanoat mahsulotlari	25220	6052240	9272385		36540	9329600	14702928
2. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari	27254	4622480	5534180		45612	7957754	9341057
3 Qurilish mahsulotlari	24280	5372260	7648805		26229	6366659	8668956
Jami

Berilganlar asosida quyidagilarni hisoblang:
1. YaIM qiymatining mutloq o’zgarishini.
A) YaIM qiymatining mahsulot miqdori hisobiga o’zgarishini.;
B) YaIM qiymatining mahsulot baxosi hisobiga o’zgarishini.;
V) YaIM qiymatining mahsulot miqdori va bahosi ta’siri hisobiga.
2. YaIM qiymatining umumiy indeksni, Shu jumladan:
A) YaIM fizik hajmining umumiy indeksini;
B) YaIM bahosining umumiy indeksini;
V) YaIM hajmiga fizik hajm va bahoning ta’sirini.
3. Oraliq iste’mol harajatlarining mutloq o’zgarishini.
A) OI harajatlarining mahsulot miqdori hisobiga o’zgarishini.;
B) OI harajatlarining mahsulot tannarxi hisobiga o’zgarishini.;
V) Oraliq iste’mol harajatlarining mahsulot miqdori va tannarxi ta’siri hisobiga o’zgarishini..
4. Oraliq iste’mol harajatlarining umumiy indeksini, Shu jumladan:
A) OI fizik hajmining umumiy indeksini;
B) OI tannarxining umumiy indeksini;
V) OI fizik hajm va tannarxning ta’sirini.
2- Masala. Hisobot yiliga iqtisodiyot bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan (mlrd. so’m):
1. Yakuniy iste’mol harajatlari:

• 
  uy xo’jaligi — 1287,6
  
• 
  davlat muassasalari — 544,3
  

- uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat tashkilotlar - 57
2.Yalpi jamlanish:
- asosiy kapital — 489,9
- moddiy aylanma vositalar zahiralarini o’sishi - 92,2

3. 
   Tovar va xizmatlar eksporti —597,7
   
4. 
   Tovar va xizmatlar importi — 524,2
   

Berilgan ma’lumotlar asosida yalpi ichki mahsulotni yakuniy iste’mol usulida hisoblang.
3- Masala. Quyidagi ma’lumotlar berilgan (mlrd.so’m):
1. Moddiy ishlab chiqarish tarmoqlari yalpi mahsuloti
(asosiy baholarda) - 4752
2. Pulli xizmatlarni ko’rsatish- 948
3. Pulli xizmatlarni ko’rsatish uchun qilingan harajatlar-1276
4. Banklar tomonidan berilgan kreditlar uchun olingan foizlar-2832
5. Banklar tomonidan jalb qilingan resurslar uchun to’langan foizlar- 2556
6. Moddiy harajatlar- 736
Shu jumladan, uzoq muddatli aktivlar iste’moli- 672
7. Ishlab chiqarishdan chiqib ketgan uzoq muddatli aktivlarni
qoldiq qiymati - 88
8. Oraliq iste’moli tarkibiga kiruvchi boshqa unsurlar- 124
9. Moddiy aylanma mablag’lar zaxiralarini o’zgarishi- +13
10. Mahsulot va import uchun sof soliqlar- 247
Aniqlansin:
Yalpi qo’shilgan qiymatni :
a) asosiy baholarda;
b) bozor (xaridor) baholarida.
4 –masala.
1-topshiriq. Quyidagi ma’lumotlar berilgan, mlrd.so’m:
1. Yakuniy iste’mol harajatlari -58764
2. Yalpi jamlanish- 29846
3. Tovar va xizmatlarni sof eksporti-840
4. Statistik farqlanish -840
Aniqlang : yalpi ichki mahsulotni yakuniy iste’mol usulida.
2-topshiriq. Hisobot yiliga iqtisodiyot bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan, mlrd.so’m:
1. Yalpi foyda va yalpi aralash daromadlar -874,4
2. Yollangan ishchilarni mehnat haqi – 2494,6
3. Ishlab chiqarishga va importga soliqlar -546,7
4. Ishlab chiqarishga va importga subsidiyalar (-)-146,8
Aniqlang : yalpi ichki mahsulotni yakuniy iste’mol usulida.
3-topshiriq. Hisobot yiliga iqtisodiyot bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan, mlrd. so’m:
1. Yakuniy iste’mol harajatlari:
- uy xo’jaligi -2344,4
- davlat muassasalari- 648,4
- uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat tashkilotlar-86.
2. Yalpi jamlanish:
- asosiy kapital-644,4
-moddiy aylanma mablag’lar zahiralrini o’zgarishi-94,6
3. Tovar va xizmatlar eksporti-684,4
4. Tovar va xizmatlar importi-544,6
5. Statistik farqlanish – 248,4
Berilgan ma’lumotlar asosida yalpi ichki mahsulotni yakuniy iste’mol usulida hisoblang.