O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti ishlab chiqarishda boshqaruv fakulteti

17-MAVZU: AHOLI TURMUSH DARAJASI STATISTIKASI


Mavzuni o’rganganlik darajasini bilish uchun savollar.

1. 
   Aholining turmush darajasi ko’rsatkichlari qanday aniqlanadi?
   
2. 
   Aholining turmush tarzi ko’rsatkichlari qanday aniqlanadi?
   
3. 
   Iste’mol savatchasi qanday aniqlanadi?
   
4. 
   Kambag’allik chizig’i qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Aholiga xizmat ko’rsatish ko’rsatkichlari qanday aniqlanadi?
   
6. 
   Turmush darajasini umumlashtiruvchi ko’rsatkichlari deganda nimani tushunasiz?
   
7. 
   Aholining daromadlari tarkibi nimalar kiradi?
   
8. 
   Nominal ish haqi va nominal daromadlar deganda nimani tushunasiz?
   
9. 
   Iste’mol narxlari indeksi nimani ifodalaydi?
   
10. 
    Aholining uy-joy sharoitlarini tavsiflashda qanday ko’rsatkichlardan foydalaniladi?
    

Aholi turmush darajasi statistikasi ko’rsatkichlarini
hisoblash bo’yicha uslubiy ko’rsatma:


1-Masala. O’tgan davrda tovarlar va xizmatlar to’plami qymati ( ) – 143,5 mlrd. so’m. Ushbu to’plamning joriy davrdagi qiymati ( ) – 165 mlrd. so’m.
Masala yechimi: Iste’mol baholari indeksini quyidagi formula yordamida hisoblaymiz:
yoki 115 %
Demak, joriy davrda iste’mol baholari 15 % ga oshgan.
Ayrim tovarlarni iste’mol qilish darajasi baholar darajasi va aholi jon boshiga to’g’ri keladigan daromadlar darajasiga bog’liq. Natijaviy belgi (u) va omil belgi (x) o’rtasidagi bog’lanishni o’rganish uchun elastiklik koeffitsientini (E) quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi:

2-Masala. Joriy davrda uzoq muddat foydalaniladigan tovarlar (x) bahosi o’tgan davrga nisbatan 60 % ga, ularni sotib olish harajatlari (u) esa 50,5 ga oshdi.
Uzoq muddat foydalaniladigan tovarlar elastiklik koeffitsienti quyidagicha hisoblanadi:
yoki 83 %.
Demak, tovarlar baholashning 1 % ga oshishi natijasida ularni sotib olish harajatlari 17 % ga (100-83) kamayishi kuzatilar ekan.