O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus taъlim vazirligi farg'ona davlat universiteti mamatqulova Fotimaxon Maxammadjon qizi Mavzu: O`zbekiston pensiya tizimi faoliyati

II bob. Ta'lim muassasasida zo'ravonlik holatlarini oldini olish, aniqlash uchun tashkiliy va boshqaruv chora-tadbirlari
2.1. Ta'lim muassasasida zo'ravonlik holatlarini oldini olish, aniqlash va tartibga soluvchi normativ hujjatlar
O’zbekiston respublikasining bolalarga nisbatan ijtimoiy siyosati quyidagi printsiplarga asoslanadi: bola huquqlarini qonun bilan ta'minlash; bolalarning har tomonlama tarbiyalanishini ta’minlash, ularning huquqlarini himoya qilish, jamiyatda to‘laqonli hayot kechirishga tayyorlash maqsadida oilani davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash; bolalarning hayot sifatining asosiy ko'rsatkichlarining davlat minimal ijtimoiy standartlarini belgilash va ularga rioya qilish, bu ko'rsatkichlarning mintaqaviy farqlarini hisobga olgan holda; mansabdor shaxslarning, fuqarolarning bolaning huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzganlik, unga zarar yetkazganlik uchun javobgarligi; mahalliy davlat hokimiyati organlari, jamoat birlashmalari va bolaning huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo'yicha faoliyatni amalga oshiruvchi boshqa tashkilotlarni davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash.
Qonunchilik – bu qonun qicharuvchi va ijro hokimiyatining oliy organlari tomonidn chiqariladigan me'yoriy hujatlar tizimidir. O'zbekiston Respublikasi qonunilik tizimiga quyidagilar kiradi:
- Konstitutsiya, konstitutsion qonunlar, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlis tomonidan yoki referendum orqali qabul qilinadigan qonunlar;
- O'zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari;
- O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari;
- O'zbekiston tomonidan e'tirof etilgan xalqaro huquqiy hujjatlar.
O'zbekiston Respublikasi qonunchiligi quyidagi tarmoqlarga ega:

Sohalar:	Me'yoriy-huquqiy hujjatlar:
Konstitutsiyaviy qonunchilik	O'zR Konstitutsiyasi, “O'zR Konstitutsion sudi haqida”gi O'zR Qonuni
Xalqaro qonunchilik	Inson huquqlari deklaratsiyasi, Bola huquqlar to'g'risidagi Konventsiya, Fuqarolik va siyosiy huquqlar to'g'risidagi Xalqaro pakt, Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to'g'risidagi Xalqaro pakt
Jinoiy qonunchilik	O'zR Jinoiyat kodeksi
Jinoiy-protsessualь qonunchilik	O'zR Jinoiy-protsessualь kodeksi
Ma'muriy qonunchilik	O'zR Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksi, Voyaga yetmaganlar komissiyalari to'g'risidagi Nizom
Fuqaroviy qonunchilik	O'zR Fuqarolik kodeksi
Fuqaroviy-protsessualь qonunchilik	O'zR Fuqarolik-protsessualь kodeksi
Oilaviy qonunchilik	O'zR Oila kodeksi, Vasiylik va homiylik organlari to'g'risidagi Nizom
va boshqa sohalar

Konstitutsiyaviy hamda xalqaro qonunchilik bolalarni zo'ravonlikdan muhofaza qilish tamoyillarini (asoslarini) belgilab beradi. Ushbu soha me'yorlari qonunchilikning boshqa sohalarida yanada chuqurroq va aniqroq aks etgan.
Jinoiy qonunchilik bolalarga nisbatan zo'ravonlikning turli shakllariga nisbatan javobgarlikni belgilab beradi.
Jinoiy-protsessualь qonunchilik bolalarga nisbatan zo'ravonlikni sodir etgan shaxslarni jinoiy javobgarlikka tortish tartibini belgilab beradi.
Ma'muriy qonunchilik bolalarga nisbatan zo'ravonlikning jinoiy qonunchilikda nazarda tutilganidan ko'ra xavfsizroq darajada ko'rinishlari uchun javobgarlikni hamda ushbu zo'ravonlikni amalga oshirgan shaslarni ma'muriy javobgarlikka tortish tartibini belgilab beradi.
Fuqarolik qonunchiligi bolaning zo'ravonlik natijasida zarar yetkazilgan or-nomusi va qadr-qimmatini muhofaza qilish, ma'naviy zararning o'rnini qoplash shartlari va tartibini belgilab beradi.
Fuqarolik protsessualь ыonunchilik or-nomusi va qadr-qimmatni muhofaza qilish hamda ma'naviy zararning o'rnini sud orqali qoplash tartibini belgilab beradi.
Oila kodeksi bolalarni oiladagi zo'ravonlikdan himoya qilishni tartibga soladi.