O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti san’atshunoslik fakulteti «Himoyaga tavsiya etildi»

Kurs ishining ob'ekti - madaniy va dam olish dasturlari stsenariy-rejissyorlik texnologiyalari.
Mavzu - dramaturgiya madaniy va dam olish dasturlarini yaratishning texnologik jarayoni sifatida.
Kurs ishining maqsadi madaniy va dam olish dasturlarini yaratish jarayonida dramaning ahamiyatini ochib berishdir.

Ssenariy -lotincha so’zdan olingan bulib, dramatik asarning rejasi demakdir. Xozirgi san’atlarda 4 xil ssenariy mavjud:

1) kino san’ati ta’sviriy vositalari yordamida ekranda ko’rsatishga muljallangan adabiy asar.
2) imporvizatsiya teatrida spektaklning syujet sxemasi.
3) balet syujetining batafsil bayoni.
4) operada librettoning dramatik rejasi.
Ssenariy hozirgi zamon sharoitida madaniy ma’rifiy muassasa faoliyatini yaxshilashning xam asosiy mezoni bo’lib qoldi. Ommaviy-badiiy tadbirlarning ba’zilari, masalan, tematik konsertlar, savol-javob uchrashuv raqs kechalari, «Ogzaki jurnal»lar, «Askiya», «KVN» lar o’z lirik tabiatiga ko’ra detallashtirilgan ssenariyni talab qilmaydi. Ular uchun ssenariy rejasi tuziladi. Bunday tadbirlarda kechada so’zga chikuvchilarning nomlari, nomerlar, nima haqida so’z borishi qisqacha yozib chiqiladi. Xullas ssenariy rejasi-turli chiqishlarning qisqacha bayoni, anik dramatik xolatlarning qisqa qaydlaridir. Ssenariy rejasida imperizatsiya muhim o’rin tutadi. Madaniy ma’rifiy muassasa tayyorgarlikka ega bo’lgan kishilargina qatnaydi. Masalan, savol-javob, dam olish kechalarini olaylik. Ularda olib boruvchi yoki diktor tadbir mazmunini, sahnada yoki xonada zuxr etilayotgan vokealarni boshqarib boradi, kishilar diqqatini bir epizoddan ikkinchi epizodga jalb etadi, tomoshabinlarga badiiy va publitsistik so’z vositasida ta’sir ko’rsatadi, so’zga chiquvchisida ta’sir ko’rsatadi, so’zga chiquvchilarning sahnaga chiqishini uyushtiradi. Ssenariyda madaniy ma’rifiy muassasa tadbirining yo’nalishi belgilanadi. Olib boruvchi tadbir mobaynida ssenariyni to’ldirishi, boyitishi va jonlantirishi lozim. Ammo improvizatsiya ssenariyni inkor etmaydi. Masalan, madaniy ommaviy tadbirlar, badiiylashgan publitsistik kechalar uchun mukammal ssenariylar tuziladi. Bu tadbirlarda, ham tomoshada rejissura, tasviriy san’at, musiqa, nur, shovqin va boshqa vositalardan keng foydalaniladi. Madaniy muassasa hamisha anik xonaga ega. An’anaga ko’ra, madaniy ma’rifiy muassasa ko’pincha ushbu tartibda tuziladi: Boshqaruvchi qisqacha kirish qiladi, so’ngra bir necha kishi so’zga chiqadi. Orada konsert nomerlari kiritiladi. Bunday tadbirlar shakl jixatidan 2 kismga bo’linadi:

1. 
   Doklad, qatnashchilar nutqi, tabrik.
   
2. 
   Konsert tabriklar (badiiy qism).