O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

 
229 
foydalanib bir nechta mashqlar bajaramiz. Misol. Kadrlarga audio fayl 
joylashtirish.
Flash dasturini ishga tushiramiz. Kerakli bo`lgan audio faylni import amali 
yordamida dasturga yuklaymiz. File menyusidan Import – Import to library… 
amalini bajaramiz. Hosil bo`lgan Import to library muloqot oynasidan tegishli 
faylni belgilab Открыть tugmasini bosamiz. Natijada belgilangan fayl loyiha 
kutubxonasi (Library) oynasida hosil bo`ladi. Faylni sichqoncha chap tugmasi 
orqali ushlab ishchi oynaga joylashtiramiz. Natijada joriy kadrlarda tebranishlarni 
ifodalovchi belgilar paydo bo`ladi.
Hosil bo‘lgan loyihani Ctrl+Enter tugmalarini bosish orqali ko‘rish mumkin. 
Faylni kompyuter xotirasiga saqlaymiz Ctrl+S. Faylga nom berib (ovoz1), 
saqlanish joyini ko‘rsatamiz va сохранить tugmasini bosamiz. Faylni animatsiya 
holatida saqlash uchun Fayl menyusi Export
– Export movie buyrug‘ini yoki klaviaturadan Ctrl+Alt+Shift+S tugmalarini 
bosamiz. Faylga nom berib, saqlanish joyini ko‘rsatamiz. Fayl turiga Flash Movie 
(*.swf) ni tanlab сохранить tugmasini bosamiz. Fayl turi sifatifa *.gif, *.avi, 
*.mov, *.eps, *.jpg, … turlarni tanlash mumkin. Yaratilgan faylni *.exe 
ko‘rinishida ham saqlash mumkin. Buning uchun Fayl menyusining Publish 
Settings… bo‘limi tanlanadi. Ochilgan muloqot oynasining Formats bo‘limiga 
kiramiz. Oynaning Windows Projector (*.exe) yozuvi oldidagi katakchasiga belgi 
(bayroqcha) qo‘yamiz va Publish tugmasini bosamiz. Natijada fayl saqlangan 
papkada *.exe fayl kengaytmasidagi fayl paydo bo‘ladi. Bizning misolda esa 
ovoz1.exe fayli yaratiladi.
Misol. Button obyektida audio fayllardan foydalanish.
Flash dasturiga zaruriy audio faylni yuklab olamiz va Button tugmasi 
yaratamiz. Button yaratish uchun birorta shakl chizib olamiz. Shaklni belgilab 
kontekstli menyuni chaqiramiz va Convert to Symbol amalini bajaramiz. Hosil 
bo`lgan oynadan button bandini belgilaymiz, obyektga nom berib (tugma) OK 
tugmasini bosamiz. Button tayyorlash yuqorida ko`rsatib o`tilgan. Bilamizki 
buttonda uchta kadr mavjud. Bu uchala kadrga ham ovozli fayllarni joylashtish 
mumkin. Uchta kadrda ovozning ijro etilishi xolati turlicha bo`ladi. Ya’ni, Up 

---

 
230 
kadriga faylni joylashtirsak audio fayl doimiy ijro etiladi. Agar Down kadriga 
joylashtirsak audio fayl tugma bosilganda ijro etiladi. Agarda audio faylni Over 
kadriga joylashtirsak, sichqoncha tugma ustiga borganda fayl ijro etiladi.
Hosil bo‘lgan loyihani Ctrl+Enter tugmalarini bosish orqali ko‘rish mumkin. 
Odatiy musiqa1 fayli ijro etiladi. Ok tugmasi ustiga sichqoncha belgisi chiqsa 
musiqa2 fayli va Ok tugmasi bosilsa musiqa3 fayli ijro etiladi.
Misol. Kompyuter qurilmalari haqida o`yin tayyorlash.
Kompyuterning asosiy va qo`shimcha qurilmalarini topish bo`yicha o`yin 
tayyorlaymiz.
Buning uchun bizga kompyuter qurilmalarining rasmlari va javob to`g`ri yoki 
noto`g`ri ekanligini bildiruvchi audio fayl kerak bo`ladi. Quyidagicha sahifani 
tayyorlaymiz:
Har bir qurilma rasmini button obyektiga aylantiramiz. Asosiy qurilmalar 
tugmalarining Down kadriga javob to`g`ri ekanligini anglatuvchi audio faylni, 
qo`shimcha tugmalarga esa javob noto`g`ri ekanligini anglatuvchi audio fayllarni 
joylashtirib chiqamiz.

---

 
231 
Hosil bo‘lgan loyihani Ctrl+Enter tugmalarini bosish orqali ko‘rish mumkin. 
Agar asosiy qurilmalar tanlansa javob to`g`ri ekanligini bildiruvchi ovoz ijro 
etiladi. Agar qo`shimcha qurilmalar tanlansa javob noto`g`ri ekanligini bildiruvchi 
ovoz ijro etiladi.
Bu loyihani kompyuterning qo`shimcha qurilmalari uchun ham tayyorlash 
mumkin. Bunda faqat audio fayllarning joyi almashadi.
Flashning audio imkoniyatlaridan foydalanib bog`cha tarbiyalanuvchilari 
uchun ham turli loyihalar tayyorlash mumkin. Masalan mevalar, hayvonlar, ranglar 
va hokozalarning nomini aytadigan dasturlar yaratish mumkin. Biz quyida mevalar 
haqida loyiha tayyorlashni aytib o`tamiz. Misol. Mevalar o`yini.
Buning uchun bizga turli mevalarning tasvirlari hamda ularning nomini 
aytuvchi audio fayllar kerak bo`ladi. Barcha kerakli obyektlarni Flashning 
kutubxonasiga yuklab olamiz. Mevalarning tasvirlarini ishchi oynaga joylashtirib 
ularni buttonga aylantiramiz. Buttonlarning Down kadriga tegishli audio fayllarni 
joylashtirib chiqamiz.
Hosil bo‘lgan loyihani Ctrl+Enter tugmalarini bosish orqali ko‘rish mumkin. 
Mevalar sichqoncha yordamida chertilsa, ularning nomi aytiladi.