O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti yuldashev Ulmasbek Abdubanapovich

---

216 
navigatsiya tugmachasida sichqonchani har marta bosish sayt tashrifchisidan 
ma’lum xarajatlarni talab qiladigan qarorlarni qabul qilish aktidir. Bundan tashqari, 
grafika, multimedia yoki animatsiyaga boy bo‘lgan hujjatlar har doim ham aql 
bilan buzilib ketmasligi mumkin. 
Hujjatlarni segmentlarga ajratish darajasi va ularni yangilash chastotasi 
o‘rtasida ma’lum bir bog‘liqlik mavjud. Saytning mazmuni qanchalik dinamik 
bo‘lsa, axborot manbalari qanchalik tez-tez yangilanib tursa, uning bo‘limlarga va 
kichik bo‘limlarga bo‘linishi shunchalik kichrayadi. 
Katalog tuzilishi 
Katta Internet-loyihalarni ishlab chiqishning turli xil strategiyalari mavjud, 
ammo eng tabiiy usul ikki bosqichni o‘z ichiga oladi. Birinchisi, qattiq diskda 
joylashgan web- uzelni yaratish. Bu mahalliy sayt deb ataladigan versiya. Uni 
ishlab chiqish va tekshirish tugallangandan so‘ng, mahalliy versiyasi Internetda 
e’lon qilinadi va tashrif buyuruvchilarga taqdim etiladi. Dreamweaver 
terminologiyasida provayderning serverida e’lon qilingan sayt o‘zgarishi uzoqdagi 
sayt deb nomlanadi. 
E’tibor bering, Dreamweaver sayt atamasidan nafaqat web- uzelning 
sinonimi sifatida, balki shu tuzilishga tegishli fayllarning joylashuviga murojaat 
qilish uchun ham foydalanadi. 
Dreamweaver dasturi axborot xavfsizligini tashkil qilishning ushbu usulini 
qo‘llab-quvvatlaydi, buning uchun barcha sayt tarkibini ildiz katalogi uzeli (ildiz 
papkasi ) deb nomlangan bitta katalogga joylashtirish kerak E Agar dasturchi 
mantiqiy va juda og‘ir cheklovlarni amalga oshirsa, dastur avtomatik ravishda 
sinxronlashtirishi mumkin 
bitta saytning turli xil versiyalaridagi fayl tizimlari. Faqat shundagina paket 
sayt tuzilmasidagi o‘zgarishlarni kuzatishi va yangilanishi mumkin. gipermatnli 
havolalar va buyruqlar. Ushbu kelishuvni uzoq yoki qat’iy standart deb hisoblash 
mumkin emas, chunki sayt fayl tizimining aksariyat atributlari ishlab 
chiquvchining yurisdiksiyasida qoldi: pastki katalog sxemasi, ularning havolalari 
va nomlari, axborot fayllarini tarqatish va hk. 

---

217 
Web-uzel kataloglari tizimini qanday qurish kerak? "Sayt qurish" ning ulkan 
amaliyoti bu borada aniq ko‘rsatmalarni ishlab chiqa olmadi. Odatda pastki 
kataloglarning tuzilishi saytni bo‘limlarga bo‘linishiga - uning semantik 
joylashishiga mos kelishi kerak, masalan, agar tibbiy xizmatga bag‘ishlangan 
saytda diagnostika, terapiya va jarrohlik bilan bog‘liq bo‘limlar mavjud bo‘lsa, 
unda asosiy katalog kerak o‘zlarining axborot ta’minoti bilan uchta kichik 
katalogni o‘z ichiga oladi... 
Ushbu mantiqiy taklif saytning bir nechta bo‘limlari foydalanadigan fayllarni 
buzadi. Darhaqiqat, umumiy tugmachalarni, menyularni, skriptlarni yoki 
logotiplarni qaerda saqlash kerak? Fayl tizimlarining daraxtga o‘xshash tuzilishi 
bitta pastki katalogni bir nechta yuqori darajadagi kataloglarga bo‘ysundirishga 
imkon bermaydi (uni bir necha ajdodlarning avlodi deb e’lon qiling). Umumiy 
ma’lumotlar bilan ishlash usullaridan biri SSI (Server Side Include) 
texnologiyasidan foydalanishdir.