O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti o. R. Nazarov, O. Sh. Kanimkulov, R. A. Ne‟matov
Download 0.61 Mb. Pdf ko'rish
|
portal.guldu.uz-O‘zbekiston davlatchiligi tarixida Qo‘ng‘irotlar sulolasining tutgan o‘rni
|
79 X U L O S A Qo‗ng‗irot– yirik o‗z bek qabilalaridan biri. XX asr boshlarida o‗z beklar tarkibida 134,6 ming kishini tashkil qilib, asosan O‗zbekistonning janubiy xududlarida, shuningdek, Zarafshon vodiysida, Xorazm va qisman Shimoliy Afg‗onistonda yashaganlar. 1 Qo‗ng‗irotlar qozoq, qoraqalpoq, qirg‗iz, boshqird, no‗g‗ay va boshqa turkiy xalqlar tarkbiga ham kirganlar. Ilk ajdodlari Mo‗g‗uliston cho‗llarida yashagan. 13 asrda ular Chingizxon qo‗shinlari bilan O‗rta Osiyo xududiga kelib o‗rnashganlar. 14 asrda Qo‗ng‗irotlarning katta bir qismi Xorazm xududiga ko‗chib o‗tgan va Xorazmning so‗fiylar sulolasi faoliyatida faol ishtirok etganlar. Vaqt o‗tishi bilan ularning etnik tarkibiga o‗g‗uz, qipchoq va boshqa turkiy xalqlarga mansub elementlar qo‗shilgan. 14-15 asrlar davomida Qo‗ng‗irotlarning ayrim guruxlari Xurosonga, Shimoliy Afg‗onistonga va Xisor-Shyerobod vodiysiga kelib o‗rnashganlar. Xorazm xududiga ko‗chib o‗tgan Qo‗ng‗irotlar keyinchalik Xorazmning siyosiy hayotida faol ishtirok etganlar. 18 asrning 2 yarmi – 19 asr boshlarida Xiva xonligini o‗z bek Qo‗ng‗irotlari sulolasi boshqargan. Bu sulola vakillari o‗z bek davlatchiligi tarixida, ayniqsa madaniyat soxasida muhim iz qoldirgan. Umuman olganda mazkur monografiya ishdan quyidagi xulosalar chiqarish mumkin. 1770 yilda Xiva xonligida xokimiyat amalda Qo‗ng‗irotlar qabilasining qo‗liga o‗tdi. Qo‗ng‗irotlar sulolasi hukmronligi o‗rnatilishi arafasida Xivada markaziy xokimiyat amalda barham topgan edi. Qo‗ng‗irotqabilasining yo‗lboshchisi Muhammad Amin inoq 1770 yilda xokimiyatni egalladi. Xiva xonligining axolisi 800 ming nafarga yaqin bo‗lib, ularning 65 % ni o‗z beklar tashkil etgan. Xonlik 15 ta viloyatga bo‗lingan. Xonlikdagi asosiy 1 Ызбек совет энциклопедияси. 14 том. –Т., 1980. 276 б. 80 soliq - salg‗ut – yer solig‗i xisoblangan. Axoli begar, qazu, xachi, otlanuv kabi majburiyatlarni o‗tagan. Download 0.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|