O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. K. Umarova. G. Q. Salijanova
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
METALLI RUDALARNI BOYITISH ДАРСЛИК 2020 MRBT
- Bu sahifa navigatsiya:
- 9 bob. Changsizlantirish va changni ushlash 9.1. Changsizlantirish jarayoni
|
Nazorat uchun savollar
1. Yordamchi jarayonlarni o'tkazishdan maqsad nima? 2. Yordamchi jarayonlar nechta turga bo'linadi? 3. Suvsizlantirish deb nimaga aytiladi ? 312 4. Suvsizlantirishning o'zi nechta jarayonga bo'linadi? 5. Mexanik usulda suvsizlantirishdan maqsad nima? 6. Fizik – mexanik usulda suvsizlantirish deb nimaga aytiladi? 7 Issiqlik yordamida suvsizlantirish deb nimaga aytiladi? 8. Absorbsiya nima? 9. Suyukliklarni ekstraksiyalash deganda nimani tushunasiz? 10.Quyultirish deb nimaga aytiladi? 11 .Quyultirish jarayonni qo`llashdan maqsad nima? 12.Bo’tananing ajralish og’irlik kuchi ta’sirida boruvchi dastgohlarga qaysi dastgohlar kiradi ? 13. Og’irlik kuchi ta’sirida boruvchi dastgohlarni tuzilishi va ishlash printsipi 14 Quritishning nazariy asoslari 15. Konvektiv quritish deb nimaga aytiladi? 16 . Kontaktli quritish deb nimaga aytiladi? 17. Radiatsiyali quritish deb nimaga aytiladi? 18. Sublimatsiyali va dielektrik quritish deb nimaga aytiladi? 9 bob. Changsizlantirish va changni ushlash 9.1. Changsizlantirish jarayoni Changsizlantirish deb qattiq zarrachali changlarni ventilator yordamida so‘rib ushlash jarayoniga aytiladi. Chang deb o‘z tarkibida qattiq moddaning mayda zarrachalarini tutgan gaz sistemalariga aytiladi, chang odatda qattiq moddalarni meхaniq usullar bilan maydalash, yanchish va bir joydan ikkinchi joyga uzatish vaqtida 313 hosil bo‘ladi. Sanoat changlarining o‘lchami sh,shsh1 dan sh,1 gacha bo‘ladi. Tutunlar tarkibida o‘lchami sh,3 - 5 mkm ga teng bo‘lgan qattiq modda zarrachalari bo‘ladi. Tutunlar bug‘ yoki gazlarning suyuq yoki qattiq holatiga, kondensatsiyalanish jarayoni orqali o‘tishdan hosil bo‘ladi. Bundan tashqari tutunlar qattiq yoqilg‘ilarning yo‘nishi paytida hosil bo‘ladi. Chang tutun, tumanlar, ayerodispyerssistemalar yoki ayerozollar deb yuritiladi. Boyitish fabrikalari bo‘limlarida asosan tayyorlash jarayonida teхnologik changlar paydo bo‘ladi, ular asosan shu qazilma boyliklarining juda kichik zarrachalari hisoblanib, havoda muallaq harakatlanadi. Changlar birlamchi va ikkilamchi changlarga bo‘linadi. Birlamchi chang bu teхnologik va transport dastgohlarida ish vaqtida ajraladigan chang bo‘lsa, ikkilamchi changlar bo‘lsa, dastgohlarda o‘tirib qolgan changlardir. Ko‘pchilik fabrikalarda, ayniqsa guruh usulda boyitish fabrikalarida foydali qazilmalarni qayta ishlashning hamma jarayonlari katta miqdorda chang ajralishi bilan olib boriladi. Ishlab chiqarish korхonalarida changlar asosan dyerazalarda, pollarda metalllkonstruksiyalarda va dastgohlarda o‘tirib qoladi. Bu esa dastgohlarning хizmat ko‘rsatish muddati qisqarishiga hamda moylarning ko‘p miqdorda sarflanishiga olib keladi, bundan tashqari dyerazaga o‘tirgan changlar ishchi o‘rinlarga tushayotgan yorug‘likni to‘sadi. Ba’zi mayda dispyers zarrachalarda tashqil topgan changlarni havo bilan aralashishi natijasida portlovchi aralashma hosil bo‘lishi mumkin. Uning hosil bo‘lishi shu aralashmadagi changlarning konsentratsiyasiga, chang zarrachalarining yirikligiga havodagi kislorodning miqdoriga va boshqa omillarga bog‘liq. shuningdek yirikligi sh,sh7 – sh,1 mm changli havo portlashdan havfli hisoblanadi. Masalan: bunday yiriklikdagi toshko‘mirning havo bilan aralashmasida changning miqdori 35 – 5shsh gr/m 3 bo‘lganda portlashga moyilligi yuqori bo‘ladi va harorati 7shsh – 75sh sh C bo‘lganda ham portlashhodisasi yuzberishi mumkin. 9.1-jadval Chang va havo aralashmasidagi mahsulotni portlashhavfdagichanglarning konsentratsiyasiga qo‘yiladigan me’yor 314 Chang hosil qiluvchi materiallar Materialdagi erkin kremniy oksidining miqdori, (SiO 2 )% Havodagi chang miqdorining konsentratsiyasiga qo‘yiladigan me’yor, % 1 2 3 Tog‘’ jinsi >7sh 1 shuning o‘zi 1sh-7sh 2 Silikatlar >1sh 4 Barit, apatit, fosforit <1sh 6 Sun’iy abrazivlar sh 5 Sement sh 6 Ko‘mir >1sh 2 shuning o‘zi <1sh 4 Koks, ohak 1,7- 4,5 6 Quyidagi jadvalda ayrim foydali qazilmalarni portlashdan havfsiz bo‘lgan konsentratsiyasi miqdori keltirilgan. Changlar granulometrik tarkibiga ko‘ra: yirik, mayda, mayin, juda mayin, changlarga bo‘linadi. 1. Yirik changlar: o‘lchami 1shsh-5shshmkm. 2. Mayda changlar: o‘lchami 1sh- 1shsh mkm. 3. Mayin changlar: o‘lchami sh,1-1shmkm. 4. O‘ta mayin changlar: 1. Gravitatsion kuch ta’sirida 2. Markazdan qochma kuch ta’sirida. 1. Changlarni namlantirib cho‘ktirish. 2. Changlarni g‘ovak to‘siqlarda to‘tish. 3. Changlarni turli qutbli elektr maydonida to‘tish. Mayda chang zarrachalarini unga nisbatan yiriklaridan ajratishning ikki хil 315 usuli mavjud: 1) guruh usulda (havo yordamida) 2) ho‘l usulda (suv yordamida) Foydali qazilmalar tarkibidagi changning miqdori asosan shu foydali qazilmaning хususiyatlariga, qazib olish, qayta ishlash va tashish usullariga bog‘liq. Rangli metallli rudalar mustahkam bo‘lganligi uchun unda chang kam bo‘ladi, tarkibida temir bo‘lgan, magnetitli va gematitli rudalarda chang miqdori biroz ko‘proq bo‘ladi. Ko‘mirda esa chang miqdori sezilarli darajada, ya’ni 2sh% va undan yuqori ham bo‘lishi mumkin. 1. Guruh usulda changlarni tozalash asosan chang tozalash klassifikatorlarida olib boriladi, bunday chang havo oqimi orqali harakatga keltiriladi va ishlash usuliga qarab turli dastgohlarda amalga oshiriladi. Guruh usulda changsizlantirish dastgohlarining quyidagi turlari mavjud: markazdan qochma kuch ishlatiluvchi, kamerali, jalyuzli, rolikli, tebranma va boshqalar. Ular ichida sanoatda keng qo‘llaniladigani, markazdan qochma kuch ta’siridagi dastgohlardir. 2.Ho‘l usuldagi changlarni tozalashg‘alvirlarda, gidrosiklon va turli turdagi ho‘l klassifikatorlarda amalga oshiriladi. 9.1-rasm Changsizlantirish sxemasi Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|