O’zbekistоn respublikаsi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi I. Mislibаyev, F. Umarov yer osti konchilik ishlari texnologiyasi
-§. Stolbali va sidirg`asiga qazish tizimlarini qiyosiy baholash
Download 7 Mb. Pdf ko'rish
|
Дарслик Мислибаев
|
7.7-§. Stolbali va sidirg`asiga qazish tizimlarini qiyosiy baholash
Uzun stolbali qazish tizimlari yupqa va o`rtacha qalinlikdagi turli qattiqlik hamda oglsh burchagiga ega bolgan ko`mir qatlamlarini qazish uchun tavsiya etiladi. Kon-tayyorlov lahimlari ko`mir qatlami orasidan o`tkazilib saqlanishi tufayli uzun stolbali qazish tizimlari atrof jinslar massivi turli mustahkamlikka ega va bo`shroq 233 bolgan ko`mir qatlamlarini qazishda ham qollanilishi mumkin. Bu tizimlar kon zarbasi namoyon bolishi ehtimoli bor va katta chuqurlikda o`ta pishiq jinslar orasida joylashgan yupqa qatlamlarni qazish uchun tavsiya etilmaydi. Stolbali qazish tizimlari sidirg`asiga qazish tizimlariga nisbatan qator qulayliklarga ega. Bu qulayliklar quyidagilarni qamrab oladi, gidrofikatsiyalangan mustahkamlagichlar bilan birgalikda qazish komplekslari va agregatlarining samarali qollanishiga imkoniyat yaratib beradi; kon-tayyorlov lahimlarini o`tkazish tezligining yuqoriligi qatlamni qazish maydoni hududida mufassal razvedka qilish ishlarini olib borishni ta`minlaydi; taxmonlar o`ymasdan lavalarda qazish ishlari tashkil qilinadi va ular uzunligi o`zgarmasligi ta`minlanadi; yer osti transportining ishonchli ishlashini ta`minlaydi. Stolbali qazish tizimlarida shamollatish sxemasi sidirg`asiga qazish tizimiga nisbatan bir qancha murakkab bolib, bu murakkablik qavatni nimqavatlarga bolib qazishda yanada keskinlashadi. Yuqorida keltirilgan xulosalar asosida qazish kavjoylari yuklamasini oshirish orqali kon ishlari konsentratsiyasi darajasini ko`paytirib, stolbali tizimlarning murakkab variantlaridan soddaroq variantlariga o`tish natijasida tizimning texnik- iqtisodiy; ko`rsatkichlari sezilarli darajada samaraliroq bo`lishiga erishiladi. Shu sababli hozirgi vaqtda uzun stolbali qazish tizimlari keng qollaniladigan asosiy tizimlardan biri bo`lib qolgan. Biroq stolbali tizimlarda sidirg`asiga qazish tizimlariga nisbatan ko`mir yo`qotilishi 5-7% ga ko`proq va kon-tayyorlov ishlarining hajmi ham kattaroq bo`ladi. Ko`rsatilgan kamchiliklar saqlovchi butunlik qoldirmasdan qazish texnologiyasini qo`llash, transport lahimlaridan shamollatish lahimlari sifatida ikkilamchi foydalanishni amalga oshirish asosida bartaraf etiladi. Natijada stolbali qazish tizimida yo`qotiladigan ko`mir miqdori sidirg`asiga qazish tizimidagi yo`qotilishga yaqin bo`lib qoladi, ya`ni kamayadi. Qazish chuqurligi oshib borishi bilan qatlamlar gazdorligi ham ko`payib bormoqda, bu esa yuqori unumdorli komplekslar; qo`llanishini murakkablashtiradi. Komplekslar qo`llanganda qazish tizimi quyidagilarni ta`minlashi lozim: 234 - lava bilan shamollatish shtreki tutashgan joyda metan gazi konsentratsiyasi yuqori bo`lishini bartaraf etish; - har bir qazish kavjoyidan chiqishni toza havo oqimi bilan ta`minlash; - tashish va qazish lahimlarini alohida havo oqimlari bilan shamollatish; - qazib olinayotgan qatlamlarni yer ostidan yoki yer yuzidan skvajinalar yordamida avvaldan gazsizlantirish; - qazish kavjoy yuklamasi yuqori bo`lishini ta`minlash.` Yuqorida keltirilgan talablarning ko`pchiligi faqat stolbali qazish tizimlari qo`llanilgandagina bajariladi. Download 7 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|