O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi “Intelektual Boshqaruv va Kompyuter Tizimlari”

Opеratsion tizim Intеrnеt tarmog’iga joylashtirishi natijasida tеz orada o’z foydalanuvchilari va muxlislariga ega bo’ldi va ko’pgina dasturchi (programmist)larni o’ziga jalb qilishi Linux opеratsion tizimining kеskin rivojlanishi uchun katta omil sifatida xizmat qildi.

Bugungi kunda dunyo miqyosidagi opеratsion tizimlar ichida o’ziga xos o’riniga egadir.Buning asosiy sabablaridan biri shuki, Linux erkin tarqatiladigan ta’minotlardan biridir, ya’ni har bir foydalanuvchi dastlabki tizim kodlarini Intеrnеt tarmog’i orqali yoki bo’lmasa kompakt-diskdagi nusxasini sotib olish imkoniyatiga ega.Bu opеratsion tizimning 2 ta ishlash uchun mo’ljallangan intеrfеyslari bo’lib, ular GUI (Graphic User Interface) - grafikali intеrfays hamda CLI (Command Line Interface) - konsol, ya’ni komandalar qatoridan iboratdir.
Xozirgi kunda Linuxni o`rnatish Windowsdan xam osonroq. Zamonaviy distrbutivlar kompyuterni bir necha marta qayta yuklanishlarsiz o`rnatish imkonini beradi. Xamda faqatgina OT ni o`zi emas, balki ishlatilishiga tayyor bo`lgan barcha kerakli dasturlar bilano`rnatiladi.Linuxni o`rnatish qiyinmi ?Kompakt diskni CD-ROM ga solib, kompyuterni qayta yuklab, bir necha savollarga javob berib, birnecha minut kutasiz, qarabsizki OT ishga tayyor. Windows OT ni o`rnatilishi, bu faqatgina birinchiqadam, uni aktivlashtirish, turli xil servis pak13larni o`rnatish va qolgan kerakli dasturlarni alohidao`rnatish kerak.Linuxni o`rnatish usullari Linuxni o`rnatishning eng sodda va qulay usuli, buCD-ROM o`rqali kompakt diskdan o`rnatilishidir. Linuxni o`rnatilishini boshqa usullari xam mavjud. To`g`ridan to`g`ri internetdan o`rnatish xam mumkin, albatta buning uchun internet tezligi yetarli bo`lishi zarur. Linuxni vinchesterga boshqa kompyuter orqali yozib o`rnatish mumkin. Asosan eski, CD-ROM ga ega bo`lmagan kompyuterlar uchun bu usul ishlatiladi.
Kompyuter tarmoqlari texnologiyalaridan oqilona foydalanish va ularni takomillashtirish, va zamonaviy texnika yutuqlari bilan o’zaro almashish extiyoji global kompyuter tarmoqlarini mamlakatlararo xamkorlik dasturini amalga oshirishning ajralmas qismi qilib qo’ydi. Ilmiy va maorif maqsadlari va biznes uchun ko’plab kompyuter tarmoqlari tashkil etilgan. Ko’plab tarmoqlarni birlashtira oluvchi va dunyo xamjamiyatiga kirish imkonini beruvchi tarmoq - bu Internet. Internet foydalanuvchiga cheksiz axborot resurslarini taqdim etadi. Ushbu resurslarga kirish uchun mos keluvchi amaliy dasturiy ta'minotdan foydalanish kerak. Do’stona grafik interfeys Internet xizmatidan xar bir kishining foydalana olishi uchun imkoniyat yaratadi. Bunday dasturlarning ko’pi foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan Windows OT muxitida ishlaydi. Grafik interfeysli dasturlar muxim xususiyatlarga ega: ular foydalanuvchidan barcha tizimli arxitekturani bekitadi va xar qanday kompyuter platformasida saqlanadigan ma'lumotlar bilan ishlash imkonini beradi.
Zamonaviy axborot texnologiyasiga ega xisoblash texnikasidan va elektron uzatish tizimidan foydalanmay turib, zamon talabiga javob beruvchi moliyaviy muassasalarni tashkil etish mumkin emas. Shu bois, bunday muassasalar xam dasturli-apparat kompleksi sifatida, xam elektron shaklda axborot uzatishning kommunikatsiya vositasi sifatida eng yirik isteomolchilar xisoblanadi. Tashkilotlarning aloxida avtomatlashtirilgan komlekslarini bog’lovchi global tarmoqlar milliy va xalqaro darajada xisob-kitoblar o’tkazish imkonini beradi.

2.