O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus talim vazirligi “Intelektual Boshqaruv va Kompyuter Tizimlari”

III.Xulosa va takliflar.

Protsessorlarning tezligi oshishi bilan, vinchesterlarni xajmini kattalashishi bilan, Windowsning kam resurs talab qilishi noo`rinli bo`lib qoldi. Birinchi o`rinda OT tashqi ta`sirlarga, ya`ni xakerlar xujumiga bardosh berishi, ishonchli va turg`un ishlashi kabi sifatlari turadi.Internetga talab unchalik katta bo`lmagan vaqtlarda Windowsning imkoniyatlari foydalanuvchilarga ma`qul kelardi. Texnologiyalarni rivojlanishi, internet tezligini kattalashishi, superkompyuterlarni oddiy kompyuterda darajasida bo`lib qolishi, Windows OT ni xatoliklarini mavjudligini ko`rsata boshladi.Ochiq kodli dasturiy ta`minotli Linux OT esa xalqaro standartlashtirish tashkilotlar tavsiyalari asosida yaratiladi. Kodi ochiq bo`lganligi tufayli, xar qanday dasturchi buni ko`zdan kechirib, tekshirishi mumkin. Bu esa Linux OT ni xatolarda xoli qiladi. Natijada ochiq kodli dasturlarga ishonch yanada ortadi.

Ushbu maqolada Linux buyruqlariga yuzaki to’xtalib o’tdik.Linuxdajudayam ko’plab komandalar mavjud, lekin boshlang’ich foydalanuvchilaruchun yuqoridagi ma’lumotlar eng muhimlari deb o’ylayman.Agar maqoladabiror joyida tushunmovchilik bo’lsa, savollar bilan bemalol murojatqilishingiz mumkin.1991 yili Linus bo'lib-bo'lib to'lash sharti bilan Intel 80386 protsessori asosida yangi kompyuter sotib oladi.Kompyuterga Miniks operatsion tizimini o'rnatib, miriqib bir oy o'rganadi, lekin foydalanish jarayonida unda tizimning ishlashiga juda ko'p shikoyatlar paydo bo'ladi.Ulardan asosiysi masofadan ishlab ma'lumot kirituvchi terminal qismidir.Bu qism yordamida Linus uyidan universitet kompyuteriga ulanib, yangiliklar o'qimoqchi bo'lgan.Bu muammoni yechish uchun yosh xaker o'zining terminali, shaxsiy dasturini yozishga kirishadi.U Miniks tizimiga tayanmagan holda, kompyuterning apparat qismlariga muvofiq yangi, mustaqil dastur yaratadi. Modomiki, yana, fayllarni universitetdan uyga tortib olmoqchi bolganligi sababli, yo'l-yo'lakay yangi fayl tizimini yaratadi.
Miniks tizimida nafaqat masofadan kiritish qismi yomon ishlar, balki ishlayotganlitsenziyasining mohiyati oddiy mualliflik huquqlariga teskari bo'lib, hujjat bilan himoyalangan mahsulotlarni kerakligicha o'zgartirish, nusxa olish, o'zga shaxslarga tarqatish yoki o'zgartirilgan turlarini GPL litsenziya asosida sotish uchun barchaga ruhsat berilgan. Uni yana "GPL - Guaranteed Public For Life" ("Hayot uchun ommabopligi kafolatlangan") deb tushintirishadi. Ommabop litsenziya bilan himoyalangan dasturiy ta'minotdan nusxa olish erkin yoki COPYLEFT nomi bilan ham ma'lum.1990 yillarga kelib, GNU loyihasi ichida erkin operatsion tizim hosil qilinishi uchun asosiy qismlar yaratilgan edi. Emacs tahrirlovchisidan tashqari, Stolmen yangi dasturlarni yaratuvchi "gcc" (GNU C Compiler) kompilyator va dasturlarni to'g'rilovchi "gdb" sozlovchini ishlab chiqdi. GNU asoschisi mashhur dasturchi bo'lib, bir o'zi tijorat dasturlash guruhlaridan o'tib, haqiqatdan takomillashtirilgan va ishonchli kompilyator yaratdi. Hattoki hozirgi kunda ham gcc kompilyatori deyarli barcha operatsion tizimlarga moslashtirilib, amalda faol ishlatilmoqda.Bu davrda GNU loyihaga qo'shilgan boshqa dasturchilar ham juda ko'p foydali dasturlar ishlab chiqishgan. Ulardan ikkitasini alohida qayd qilish mumkin: Si kutubxonasi va "shell" qobig'i. Si tilining amaliy kutubxonasining GNU hodimi Roland Makgras hosil qilgan.yana bir dasturchi Brayyan Foks kompyuterni boshqarish uchun foydalanuvchini operatsion tizim bilan bog'lovchi, o'zaro muloqotini ta'minlovchi mashhur BASH (Bourne Again Shell) qobig'ini yaratgan.
Demak, 90 yillarda GNU tizimini yakunlash uchun faqat bitta asosiy qismi - yadro yetishmagan edi