O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Tojiev, I. Ne’matov, M. Ilxomov

Asosiy tayanch so‘z va iboralar 
1. 
Tabiiy ofat; 
2. 
Er silkinishi; 
3. 
Epitsentr, gipotsentr; 
4. 
Magnituda, Ball; 
5. 
Er silkinishi belgilari; 
6. 
Suv toshqini; 
7. 
Kuchli shamol; 
8. 
Er silkinishiga chidamli inshoatlar; 
9. 
Er silkinish oqibatlarini kamaytirish; 
10. 
Er surilishi; 
11. 
Seysmoaktiv xarita; 
12. 
Sellar; 
13. 
Seysmoaktiv zonalar; 
14. 
Mikroseysmoaktiv zonalar;
15. 
Tektonik er silkinish;
16. 
Texnogen er silkinish; 
17. 
Vulqoniy er silkinish. 
 

---

Takrorlash uchun savollar 
1. Tabiiy ofatlarning bir-biridan farqi va umumiy xususiyatlarini tushuntiring? 
2. Er silkinishining turlari va kelib chiqish sabablari nimalardan iborat? 
3. Er silkinish o‘chog‘ida qilinadigan eng asosiy vazifalar nimalardan iborat? 
4. Suv toshqiniga sababchi omillarni tushuntiring. 
5. Er surilishi, uni bildiruvchi birlamchi belgilar nimalardan iborat? 
6. 
Kuchli shamol va uni keltiradigan talofatlari qanday? 
 
Adabiyotlar ro‘yxati: 4, 5, 9, 10, 13. 
 

---

IV BOB. TEXNOGEN TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYATLAR 
VA ULARNING OQIBATLARI 
4.1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar 
 
Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar 
kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 
455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni 
tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan. 
Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini 
qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni 
buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi. 
Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga ko‘ra har xil bo‘ladi: