O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

1.1-jadval 
Axborotlashgan jamiyatni rivojlanish bosqichlari
 
Bosqichlar nomi 
Xususiyatlari 
Yozuvni ixtiro qilinishi.
Bilimlarni avloddan avlodga o’tkazish 
imkoniyati paydo bo’lgan 
Kitob bosmasini ixtirosi (XVI a. 
o’rtalari)
Sanoatlashgan jamiyatni, madaniyatni 
va faoliyatni tashkil qilishni mutlaqo 
o’zgartirib yuborgan 
Elektr-energetika ixtirosi (XIX a. 
oxiri)
Istalgan hajmdagi ma’lumotni to’plash, 
tezkor 
uzatish 
imkonini 
beruvchi 
telegraf, telefon va radio paydo bo’ldi 
Mikroprotsessorli texnologiyalar 
ixtirosi va shaxsiy kompyuterlar 
paydo bo’lishi (XXa. 70-yy.)
Mikroprotsessorlar 
va 
integral 
sxemalar 
asosida 
kompyuterlar, 
kompyuter tarmoqlari, ma’lumotlarni 
uzatish 
tizimlari 
(axborot
kommunikatsiyalari). 
yaratildi.
 
Raqamli iqtisodiyot tarkibiga elektron hukumat, elektron biznes, 
elektron kommersiya, raqamli iqtisodiy munosabatlar, raqamli banklar, 

---

27 
raqamli arxivlar, virtual korxonalar, kriptovalyutalar – elektron pullar, 
ijtimoiy tarmoqda marketing xizmatlaridan foydalanish, blokcheyn 
texnologiyasini joriy etish, korxonalarning raqamli “choʻntak”lari, raqamli 
dividendlar va boshqalar kiradi. 
Raqamli iqtisodiyot yoʻnalishlari bigdata, sun’iy intellekt, 
blokcheyn, kvant texnologiyalari, ishlab chiqarish texnologiyalari, sanoat 
internet, robototexnika, simsiz aloqa, virtual reallik kabilardan iborat.
Raqamli texnologiyalarni yaratish va amaliyotda qoʻllash bir qator 
iqtisodiy qonunlarga tayanadi. 
 
Gordon Mur qonuni 
Gordon Mur Intel korporatsiyasining sarmoyaviy raisi boʻlib, uning 
qonuni soʻnggi 40 yil davomida oʻzgarmagan va yana kamida 15 yil 
davomida haqiqatligicha saqlanib qoladi. Ushbu qonunga koʻra: 
«Mikroprosessorlarning hisoblash kuchi va xotira chiplarining zichligi 
oʻzgarmas narxda taxminan har 18 oyda yoki 1,5- 2 yilda ikki baravar 
ortadi.» 
Qonunning kashf etilish tarixi. 1965 yilda elektronika jurnali Gordon 
Murdan kelgusi 10 yil ichida yarimoʻtkazgichlar sanoatining rivojlanishini 
prognozlashni soʻragan. Janob Mur oʻsha davrda mavjud boʻlgan 
texnologiyalarning 
imkoniyatlari 
va 
yarimoʻtkazgichli 
chipning 
murakkablashish sur’atini tahlil qildi.