O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi


Download 0.82 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/36
Sana08.01.2022
Hajmi0.82 Mb.
#237523
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
I BOB. ADABIYOTLAR SHARHI 

1.1.  Kartoshka o„simligi viruslari va virusli  kasalliklari  

 

Butun  dunyoda  kartoshka  o‗simligini  20  dan  ortiq  viruslar  kasallantirishi 



aniqlangan bo‗lib, ularning nomlanishi turli lotin harflari bilan belgilangan: X, S, 

M (K), A, Y, F (G), L  va boshqalar [17]. Bu viruslarning har biri yoki bir nechtasi 

birgalikda  kartoshka  o‗simligini  kasallantirib,  unda  turli  xarakterli  kasallik 

alomatlarining  kelib  chiqishiga  sabab  bo‗ladi.  Ularga    xol-xol  (krapchatost) 

mozaika (X va S- viruslari), chiziqli (poloschataya) mozaika (Y-virusi), mozaikali 

burishish  (morщinistaya)  (Y,  X  va  A-viruslari),  bargning  jingalaklanishi 

(kurchavost)  (A-virusi),  mozaikali  buralish  (mozaichnoe  zakruchivanie)  (M-

virusi), bargning buralishi (skruchivanie) (L-virusi), aukuba-mozaika (F (G)-virusi) 

kabilar kiradi. Ayrim hollarda o‗simlikda kasallik alomatlari namoyon bo‗lmasdan 

yashirin holatda ham o‗tishi mumkin [6].  

 

O‗zbekistonda  kartoshka  viruslari  bir  qator  mualliflar  [12]  tomonidan 



o‗rganilgan  bo‗lib,  o‗simlikda  kartoshkaning  A,S,M,L,X  kabi  viruslari    keng 

tarqalganligi    aniqlangan  [13]  Quyida    kartoshka  hosildorligiga  katta  zarar 

keltiradigan bir qator viruslar haqida to‗xtalib o‗tamiz. 

 

O‗simlik  viruslarini  nuklein  kislotalari,  ularning  tiplari,  virion  tuzilishi  va 



uning  murakkabligi,  virus  yuqtiradigan  xo‗jayinlari,  tarqatuvchi  hasharotlari  va 

boshqa  xususiyatlari  kriptogramma  ko‗rinishida  beriladi.  Kriptogrammada                 

4  juftli  va  8  ta  simvollar  mavjud  bo‗lib  ular  virusga  aloqador  ko‗pgina 

xususiyatlarni  aks  etdiradi.  Hali    aniqlanmagan  viruslarning  xususiyatlari   

yulduzcha (*) ko‗rinishdagi belgi bilan nishonlangan. 

 

Kriptogrammada  quyidagi  elementlar  bo‗lib,  virus  xususiyatlari  harflar  - 



simvollar orqali belgilanadi. Har bir kriptogramma 4 juft simvollardan iborat: 

 


Download 0.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling