O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlaт konchilik va texnologoyalar universiteti

Muhokama savollari

1. 
   Qanday turdagi boshqaruv – feedforward, concurrent yoki feedback – bu holat uchun foydali bo‘lishi munkin deb o‘ylaysiz? Tanlovizdi tushuntirib bering.
   
2. 
   Qanaqangi tezkor chora ko‘rilgan bunday holarda? Boshlang‘ich chora haqida nima deysiz?
   
3. 
   Britaniya Havo Yo‘llari boshqaruvi yanada unumdor bo‘lishi munkinmidi? Qanday?
   
4. 
   Axborot boshqaruvchi bu holatda qanday muhimlikni oladi? Is’temolchi aloqalari boshqaruvichi?
   

6-mavzu: Zamonaviy menejer


TOO BIG TO CHANGE
(o`zgartirish uchun o`ta katta)
Uni hech kim tasavvur qilmas edi. Bu yillardan so`ng, u muvaffaqqiyatsizlikka uchrash uchun kattalik qiladi deb o`yladilar. Biroq, 2009-yilning 1-iyunida General Motors Korporatsiyasi bankrotga uchradi va bu sanoat tarixidagi 2-eng katta bankrotlik edi. 2004-yildan beri foydaga erisha olmayotgan GM 172 milliard dollar qarzi va82 milliard dollarlik mol-mulki borligini e’lon qildi. Istalgan biznes talabasi o‘ziga aytishi mumkin bo`lganidek, bu raqamalar balansga to`g`ri kelmaydi ayniqsa, kompaniya’ning “equity”si yetarlicha kichik bo`lsa.
2009-yilning 30-martida GM ning bosh boshqaruvchisi sifatida saylangan Fritz Henderson “numbers guy” edi biroq, u kompaniya’ning madaniyati o`zgartirilishi kerakligini bilar edi. Uning yangi tashkiliy madaniyati haqidagi farazi 4 ta ko`rsatmaga bo`g`liq edi: risk olish, hisobot beruvchi, tezlik va xaridor mahsuloti etibori. Muammo shunda ediki, GM oldinlari ham miksed muvaffaqqiyat bilan o`zini boshqattadan kashf qilishga ham harakat qilgan edi. “GMning o`tmishi madaniyatni o`zgartirish haqidagi doimiy gaplar bilan to`lib toshgan edi….. U brendlar, bo`limlar va viloyatlar o`zini-o`zi boshqarish va federtsiya ichidagi raqobatlashuvchi shtatlarda byuokratik kompaniyalar bo`ylab madaniy o`zgarishni tashkil etishga jon jahdi bilan harakat harakat qilgan.” Biroq, GMning boshqaruvchilari bu safar boshqacha bo`ladi deb ta’kidladilar. Barchasiga qaramasdan, bankrotlik va kuchli boshqaruvning tanlangan bartarafligi bore di. Narsalar rostdan ham o`zgarayotgan edimi?Uning yaxshi maqsad qilingan rejasiga qaramasdan Henderson 2009-yilning 1-dekabrida kengash tomonidan o`z vazifasidan ozod etildi.Bazilar uni kompaniuya’ni o`zgartirish darajasida qatiy emas deb topdilar (o`yladilar). Uni o`rnini egallagan shaxs Obama adminstratsiyasining bankrotlikdan so`ng avtomobil ishlab chiqaruvchilarining qayta tiklanishlarini nazorat qiluvchi “avtomobil bodshosi” Ed Whitacre edi va u AT&T ning yaxshi xurmat qozonib nafaqaga chiqqan va raisi edi.
GM ning “zo`r berib ishlangan” madaniyatini o`zgartirishda Whitacre duch keladigan qiyinchiliklar judayam katta. Bosh direktor va boshqa bosh boshqaruvchilarning yaqinda bo`lib o`tgan majlisi nima uchun bundayligi ko`rsatadi. Majlis avtomobil va yuk mashinalarining yangi avlodlari uchun bo`lgan rejalarni tasdiqlash uchun o`tkazildi. Boshqaruvchilar o`zlari tayyorlagan barcha rasmlar, jadvallar va moliyaviy hisob-kitoblar (loyihalar) ini ko`rsatib bo`lmaslaridan Whitacre nima uchun ular birinchi navbatda majlis qilayotganliklarini so`rash uchun ularni to`xtatdi. “Barchangiz buni barchasini astoydil tekshirib chiqdilaring, fikrimcha sizlar birorta foydsiz va foyda keltirmaydigan narsani isbotlab bermoqchi emassizlar, xo`sh nima uchun oxirgi qarorni qabul qilmaysizlar?” U rejalarni ko`rsatilishi va taklif qilinishiga imkon berdi va odatiy juma kengashi tarqatildi. Va buni amalga oshirgan faqatgina bosh boshqaruvchilar emas. Ilgarilari, hattoki kichik qarorlar ham komissiyadan komissiyaga o`tib astoydil o`ylab ko`rilar edi. Whitacre buni o`zgartirishga harakat qilmoqda. Boshqaruv va qaror qabul qilishni GM ning “multilayered” tashkilotiga yuklash va byuokratikani yo`q qilish Whitacre harakatv
qilayotgan madaniy o`zgarishlarning katta qismlari hisoblanadi. GM ning kuchli korporativ madaniyatini o`zgartirish oson kechmasligi tayin biroq, agar GM yana oldingidek “automotive icon” bo`lmoqchi bo`lsa, bu muhimdir.
Whitacre kirishgan o`zgarishlar bilan, GM 2010-yilning boshlang`ich ikki choraklarida foydaga erishdi. Uning maqsadi birga bo`lganligi tufayli, Whitacre 2010-yilning erta avgustida bosh direktorlik maqomidan ketdi va direktorlar kengashining azosi bo`lgan Daniel Akerson uning o`rmini egalladi.