O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti tikuv buyumlari texnologiyasi nazariy asoslari fanidan amaliy mashg`ulotlarni

11-AMALIY MASHG`ULOT


Mavzu: Mahsulotni yorliqlash va qadoqlashni o`rganish


Ishdan maqsad: Mahsulotni yorliqlash va qadoqlashni o`rganishdan iborat


Qo`llanma va anjomlar: Laboratoriya jihozlari, Davlat standartlari va o`quv qurollari.
Foydalanilgan adabyotlar

1. 
   Rasulova M.K., Isroilova B.G., Asadullayeva M.Sh Kiyim ishlab chiqarish texnologiyasi O`quv qo`llanma. TTYeSI 2014 y-361 b
   
2. 
   М. Ш. Жабборова «Тикувчилик технологияси», Олий ўқув юртлари учун дарслик .Тошкент «Ўзбекистон» 1994 й. -414 b.
   

Tayyor kiyimlar sifati quyidagi davlat standartlariga rioya qilib tekshiriladi: 4103-82 "Tikuvchilik buyumlari. Sifatni nazorat qilish usullari"; 223948-80 "Tikuvchilik buyumlari. Qabul qilish qoidalari".

Kiyimni manekenda va stolda tashqi ko`rib chiqish yo`li bilan, muayyan ketma-ketlikda tekshiriladi. Kiyim manekenga kiydiriladi, uning badiiy-estetik ko`rsatkichlari tekshiriladi. Ayni vaqtda manekenda qanday turishi nazorat qilinadi va detallarning ulanish sifati tekshiriladi. Keyin kiyimni manekendan olib, stolda kiyim detallari o`lchamlarining o`lchamlar tabeliga qanchalik to`g`ri kelishi tekshiriladi. Shundan keyin ishlov berish sifatini tekshirishga kirishiladi so`ngra, kiyimning avrasi va astarini ko`zdan kechirib, bo`r bilan nuqsonlar belgilanadi (2-jadval). Oldin kiyimning o`ngi tomonini yuqoridan pastki tomon tekshirib, yoqa, old bo`laklar, ort bo`laklar, yenglar va bezak detallari ko`zdan kechiriladi.
Tayyor kiyimdagi nuqsonlaring shartli belgilari
2-jadval

№	Nuqson	Shartli belgining tavsifi	Shartli belgisi
1	Puxta, baxyaqatoq yo`q yoki izmalarda bort qotirmasi ko`rinib qolgan	Kesishgan ikki chiziq
2	Chokning cheti, baxyaqator yoki gul qiyshayib qolgan	Qiyshaygan chet bo`ylab to`lqinsimon chiziq	~
3	Detal kalta bo`lib qolgan	Detal chetidan kaltalik miqdoricha oraliqda chizilib, ustidan chiziqlar tortib o`chirilgan to`g`ri chiziq
4	Detal uzun bo`lib qolgan	Detal chetidan uzunlik miqdoricha oraliqda chizilgan to`g`ri chiziq	—
5	Detallarning (cho`ntak qopqoqlarning, listochkalarning) eni, izmalar o`rtasidagi oraliq, mag`iz kengligi v.h.k. bir xil emas	To`g`ri va to`lqinsimon chiziqlar	— ~
6	Kiyim avrasi (adip qaytarmasidagi, yoqadagi) tortilib qolgan	Tortilish chizig`i yo`nalishifagi strelka	→
7	Astar tortilib qolgan	Tortilish chizig`i bo`ylab ikki yoqlama strelka	↔
8	Kiyim avrasi tomonda astar ko`rinib qolgan	Detal pastining chetiga uzinasiga bir necha qisqa to`g`ri chiziq tortiladi	‖‖‖‖‖
9	Dog`, kuyik joy yoki to`qimachilik nuqsoni	Kattaligi nuqson o`lchamiga bog`liq bo`lgan aylana
10	Qiyshaygan joylar	Qiyalama parallel qisqa to`g`ri chiziqlar	/ / / /
11	Xalqasimon baxyaqator	Shtrix chiziq	------
12	Baxyaqatordagi tashlab ketilgan joylar	Uchburchak	▲
13	Bir old bo`lak bilan ikkinchisining orqasi ochilib qolishi yoki bir old bo`lakning ikkinchisi ustiga ortiqcha o`tishi, ort bo`lak kesimining bir qismi ikkinchisi ustiga o`tib turishi	Detallar orasining ochilib qolishi uchun yuqoriga qaragan burchak bilan belgilanadi. Detallar bir-biri ustiga o`tishi uchun pastga qaragan burchak bilan belgilanadi.	˄ ˅
14	Vitochkalar uchi, cho`ntaklar uchi v.h.k	Bir necha yoysimon parallel chiziqlar

Kiyim sifatini tekshirilayotganda yuqoridagi ko`rsatkichlar nazorat qilinadi:

• 
  shakllarning va juft detallar joylanishining simmetrikligi;
  
• 
  detallar to`g`ri joylanganligi;
  
• 
  detallar ziyining tekisligi;
  
• 
  ag`darma chokli detallar mag`iziga ishlov berish sifati;
  
• 
  cho`ntaklar ramkasiga ishlov berish sifati;
  
• 
  kiyim detallarida gullar yo`nalishining to`g`riligi, juft detallarda gullarning to`g`ri kelganligi va simmetrikligi;
  
• 
  baxyalar, baxyaqatorlar va choklar sifati;
  
• 
  detallar ichki puxtalanishining pishiqligi;
  
• 
  yelim bilan yopishtirilgan joylar sifati;
  
• 
  taqilmalar, berilgan ishlovning furnituralar chatilishining va puxtalamalarning to`g`riligi;
  
• 
  paxta qotirmalarning qavilish sifati;
  
• 
  ichki qotirmalar mavjudligi;
  
• 
  bichilayotganda tikish haqlarito`g`ri qoldirilganligi;
  
• 
  qirqimlarga berilgan ishlov sifati;
  
• 
  gazlamalarda tashqi-bir joydagi va keng tarqalgan (yoyilgan)-nuqsonlar borligi;
  
• 
  namlab isitib ishlob berish sifati;
  
• 
  mo`yna bezaklar sifati;
  
• 
  kiyimlarning to`g`ri tang`alanganligi va to`g`ri o`ralganligi