O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instit navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti energo-mexanika fakulteti

3.10 BPPni erga ulovchi qurilmaari va yashindan himoyasini hisoblash.

Erga ulovchi qurilmaar deb- truba, sterjn, burchak shakldagi tik elektrodlar, gorizontal polosalar va boshqalar hamda erga ulovchi o‘tkazgichlarning yig‘indi erga okish karshiligiga aytiladi.

Erni solishtirma karshiligi kilinib BPP kurib joylashtirilgan (namligi 20% toshlok bo‘lgan )er olinadi
ρ=100 Om ^. m
Bitta tik elektrodni karshiligi R_v.e

Yoki, agar tik elektrodlar sterjn ko‘rinishda bo‘lib, erda joylashtirish chukurligida

EKKK buyicha kuchlanishi 110 kV va yuqori bo‘lgan elektr jihozlarda erga ulovchi qurilmaarning erga okish karshiligi R≤0,5 Om bo‘lishi karak.
Erga ulash sxemasi uzunligi l=5 m bo‘lgan tik metall sterjn ular orasidagi masofasi a=10 m bo‘lib, elektrodlar soni n=10 dona
Tik sterjnlar BPP transformatorlarining xar birining tagida ikki polsa kurinishda joylashgan. O‘zari bir- biri bilan uzunligi l_g=50 m, bo‘lgan o‘zaro bog‘langan gorizontal plastinkalarning kundalang kesim yuzasi b=20-40mm bo‘ladi. Sterjni er ustida t₀=0,8 m, chukurlikda joylashtriladi t=l/2+t₀=5/2+0,8=3,3 m

YAkka erga ulagichni karshiligi
bundaψ – karshiliknikuchaytirishkoeffitsientibulibu:
- tik elektrodli erga ulagichlar ψ_v=1,4
- erga ulovchi gorizontal erga ulovchilar ψ_g=4,5
Unda ρ_v=ρ^.ψ_v=100 ^. 1,4=140 Om ^. m
ρ_g=ρ^.ψ_g=100 ^. 4,5=450 Om ^. m
Erga ulovchi tik elektrodlar R_v va gorizontal elektrodlarni R_g hisobiy erga okish karshiligini hisoblaymiz.
R_v= ρ_v /(2πl) ^. (ln(2l/d)+0,5 ^. ln((4 ^. t + l) /(4 ^. t – l)
R_v= 140 /(2 ^. 3,14 ^. 5) ^. (ln(2 ^. 5 / 0,012)+0,5 ^. ln((4 ^. 3,3 + 5) /(4 ^. 3,3 – 5)=35,5 Om
R_g= ρ_g /(2 ^.π^. l_g) ^. ln(l_g²(0,5 ^. b ^. t₀)
R_g= 450 /(2 ^. 3,14 ^. 50) ^. ln(50²(0,5 ^. 0,04 ^. 0,8)=17 Om
Tanlangan erga ulovchilar gurhini hisobiy erga okish karshiligi
R=(R_v+R₁)/(R_v^.μ_g+R₁^. n ^. μ_v)
n=10 va a/l=2 bo‘libbir kator joylashganda μ_v=0,62 olinadi (jadval asosida);
ikkipolosasi orasidagi masofasi 10 m bo‘lgandaμ_g=0,88 bo‘ladi.
R=(33,5+17)/(33,5 ^. 0,88+17 ^. 10 ^. 0,62)=0,34 Om
SHartni tekshiramiz:
0,34≤0,5 Om – erga ulash to‘g‘ri bajarilgan



YAshindan himoyani hisoblash
Kuchlanishi110/10 kV, ulchamlari 27x30 korxonani bosh pasaytirgich podstansiyasini to‘g‘ri yashin urishidan himoyasini hisoblaymiz. Himoya qilinadigan ob’ektni balandligi h_x=6,4 m.

SHartli ravishda balandligi h=30 m dan bo‘lgan ikkita yashin o‘tkazib yuborgich tanlaymiz.

AgarL ≤ h, bo‘lsa yashin o‘tkazib yuborgich balandligikontur shaklida bo‘ladi:
h₀=0,85h=25,5 m.
Asosida himoya radiusi:
r₀=(1,1 – 2 – 10^-3h)h=28,8 m.
Himoya qilinadigan ob’ekt tepasida himoya radiusi:

bunda h_c –himoya zonasini pasayishi,
R_cx –himoya radiusi zonasini saklanish joyi.