O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instit navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti energo-mexanika fakulteti

t/r	Sexlarni nomlanishi	Rust kVt	kspr	cosφ	tgφ	Rr kVt	Qr kVar	Sr kVA	Rud. osv Vt/m^2	Ks	Rro kVt	Q`k kVar
S`k kVA
1	Moy stansiya	11	0.75	0.8	0.75	8.25	6.18	11.1	12	0.85	0.98		11.1
2	Boshqaruv bo’limi	200	0.7	0.85	0.62	140	86.8	141.67	12.2	0.85	1.5	6.8	141.67
3	Kompressor bo’limi	60	0.7	0.8	0.75	42	31.5	53	9.1	0.85	0.77		53
4	Sinxron dvigatel	4000		0.9	0.5	4000	1937	4122	13.5	0.8	4.5	977	4122
	Jami:												4327.7

Izoh: S`_k - zavodni territoriyasini yoritish quvvati va transformatorning aktiv quvvatini isrofini hisobga olmagan holdagi tula quvvatidir
2. Elektr yuklamalar markazini aniqlash(EYUM) va elektr yuklamalarning kartogrammasini kurish.

2.3 Elektr yuklamalar markazini qurish (EYUM).

Elektr zaryadlari markazini aniqlash uchun elektr zaryadlari kartogrammasini ko'rishingiz kerak. Buning uchun zavodning elektr yuklarining markazini topish uchun har bir sexning koordinata o'qlarining markazlarini aniqlash kerak. Energiya tizimidan sanoat korxonalarining asosiy pasaytirish podstansiyalariga uzatiladigan yuqori kuchlanishli elektr energiyasi (35, 110, 220 KB) 6 yoki 10 kV gacha pasaytiriladi. BPPni o'rnatish joyini to'g'ri tanlash sanoat korxonasi uchun optimal elektr ta'minoti tizimini loyihalashning asosiy masalalaridan biridir. Korxonaning elektr ta'minotini loyihalashda uning bosh rejasi beriladi, unda barcha sexlar va boshqa ob'ektlar ko'rsatilgan. Sexlarning joylashishi korxonaning texnologik jarayoniga bog'liq. Rejada ustaxona va boshqa ob'ektlardagi qurilmalarning o'rnatilgan quvvati ko'rsatilgan. Bundan tashqari, yoz va qish mavso’m.i uchun ayrim ustaxonalar va korxonalarning aktiv va reaktiv quvvatlarining odatdagi kundalik jadvallari keltirilgan. BPP joylashgan joyni to'g'ri tanlash. Korxonaning BPP elektr ta'minoti tizimining narxini pasaytiradi. Yuklash kartogrammasi BPP joylashgan joyni tanlash uchun korxonaning bosh rejasiga asoslanadi. Kartogramma bu har bir do'kon yoki ob'ekt hududi atrofida chizilgan doira. Ularning markazlari ob'ektlarning markazlari, do'konlarning rejalari. Olingan shkaladagi chizilgan doiralarning sirtlari do'kon yuklamalariga teng.
Ustaxona yoki korxonaning yuklama markazlari energiya qabul qiluvchilarning ramziy markazlari hisoblanadi. Iloji bo'lsa, BPP va ustaxona podstansiyalari ushbu markazda joylashgan bo'lishi kerak. Bu yuqori kuchlanishli elektr energiyasini iste'molchilarga yaqinlashtiradi. Yuqori va past kuchlanishli taqsimlash tarmoqlarining uzunligini qisqartiradi, ta'minot simlarining uzunligini qisqartiradi va quvvat yo'qotishlarini kamaytiradi. Bundan tashqari kartogramma asosida korxona hududida elektr yulamalarining qanday taqsimlaishni tasavvur qilishingiz mumkin. Kartogrammani aktiv va reaktiv yuklamalar uchun alohida qurish maqsadga muvofiqdir. Chunki korxona hududida aktiv va reaktiv quvvat iste’molchilari turlicha joylashganligi sababli ular turli manbalarga ulanishi mumkin.
Kartogramma doiralarining radiuslari quyidagi formula bilan aniqlanadi:

Bu erda P_xi - sexning hisoblangan aktiv quvvati:

m -. aylananing chetini aniqlash masshtabi.

Agar aktiv yuklamalar tarmoqdan quvvatlansa, reaktiv quvvat manbalari sifatida maxsus kondansator batariyalari ishlatilishi mumkin. sinxron kompensatorlar, vanalar bilan reaktiv quvvatning statik manbalari. Reaktiv quvvat manbalarini o'rnatish joyi reaktiv quvvat kartogrammasi bo'yicha yuklarning ramziy markazini aniqlash orqali aniqlanadi. Reaktiv quvvat kompensatorining joylashuvini noto'g'ri tanlash elektr ta'minoti tizimining elementlaridan reaktiv quvvat toklarining keraksiz harakatiga olib keladi va qo'shimcha quvvat yo'qotishlariga olib keladi. Kartogrammaning har bir sohasini sektorlarga bo'lish mumkin. Ushbu sektorlarning sirtlari mos ravishda yuqori voltli, past kuchlanishli va engil yuklarga mutanosibdir. Barcha seminarlar uchun o'lchangan va hisoblangan natijalar kiritiladi

X₀ = Σ(R_ri * X_i) / ΣP_pi
Y₀ = Σ(R_ri * Y_i) / ΣP_pi
Bunda R_ri = (R_0,4 + R₁₀ + R_ro)

R_ri1 = 8.25+0.98=9.23kVt

R_ri2 = 140+1.5=141.5kVt
R_ri3 = 42+0.77=42.77 kVt
R_ri4 = 4122+4.5=4126.5 kVt

X₀ = 9.23*2+141.5*1.5+42.77*2.5+4126.5*6.5=26366.8/4198=6.28 sm

Y₀ = 9.23*3+141.5*6+42.77*2.5+4126.5*4=17001.6/4198=4 sm
X₀ = 6.28*400=2512 sm=251.2m
Y₀ = 4*400=1600 sm=160 m
Masshtabni hisobga olib bosh rejada sex elektr yuklamalarini ko‘rsatamiz.