O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti «kimyoviy texnologiya» kafedrasi

Konversiya usulida kaliy sul’fat olish. Kaliy xlorid va magniy sul’fat (e’somit 
MgSO
4
*7H
2
O) larning o’zaro tahsirlashuvidan kaliy sul’fat olishni ko’rib chiqamiz. 
Ularning o’zaro tahsirlashuvi quyidagi tenglama bilan ifrdalanadi:
2KCl + MgSO
4
 MgCl
2
+ K
2
SO
4
K
+
, Mg
2+
|| SO
4
2-
, Cl
-
, (H
2
O) sistemasining (25
O
S dagi) izotermasi 10.2 – ramda 
ko’rsatilgan. 
Jarayonni ikki bosqichda amlga oshiriladi. Birinchi bosqichda shyonit 
kristallantiriladi. SHyonitning maksimal unumini tahminlash uchun boshlang’ich 
aralashma tarkibini ifodalovchi S
1
nuqta shR chizig’ida yotishi kerak. Bu chiziq 
shyonit ‘olyusi sh dan R nuqtaga qarab yuradi. Uning holati ishlangan (qaytarilgan) 
eritma tarkibiga to’g’ri keladi. U shyonit, silg’vin va kainit bilan to’yingan. Eritma R – 
shyonit sheloki – tsikldan chiqariladi, shyonit esa kaliy xlorid bilan suv eritmasi 
muhitida ishlanadi. Bunda kaliy sul’fat va eritma A hosil bo’ladi. Eritma A kaliy xlorid, 
kaliy sul’fat va shyonit bilan to’yingan. Bu eritma konversiyaning birinchi bosqichida 
to’la ishlatiladi va jarayon tutashadi. To’la yo’iq tsiklni amalga oshirish uchun bir qism 
e’somitni 2-bosqichga yoki KCl (~1/3 qismini) birinchi bochqichga berish kerak. 
Ion almashinish usuli bilan ham kaliy sul’fat olish mumkin. 90
O
S xaroratdagi 
magniy sul’fat eritmasi K
+
-kationitdan o’tkazilsa: 
2RK + MgSO
4
 R
2
Mg + K
2
SO
4
sodir bo’ladi. Eritma 10
O
S gacha sovutilganda K
2
SO
4
kristallanadi. 
Kationit regeneratsiyasi KCl ishtirokida amalga oshiriladi: 
R
2
Mg + KCl  2RK + MgCl
2