O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti «kimyoviy texnologiya» kafedrasi

MDX davlatlari olimlarining Sul’fat kislota ishlab chiqarishni 
rivojlanishiga qo’shgan xissalari 

---

Ularning ilmiy va amaliy ishlarining ahamiyati kattadir. Bu olimlar tomonidan 
dunyoda birinchi bo’lib 1935 yilda yuqori kontsentrlangan vodorod sulfidli gazlar 
aralashmasidan “Nam kataliz usuli” bo’yicha Sul’fat kislota ishlab chiqarish nazariy 
asoslari yaratilgan va amaliyotga tatbiq etilgan. Bu olimlar tomonidan dunyoda eng 
katta unumdorlikga ega bo’gan “qaynar qatlamli” temir kolchedanini yoqish 
o’choqlari yaratildi. Ularning unumdorligi kuniga 450 tonna kolchedanni tashkil etadi. 
MDX olimlari tomonidan quvvati kuniga 1000-1500 tonna va undan yuqori Sul’fat 
kislotasi ishlab chiqaradigan kontakt apparatlari yaratildi. Bu olimlar tomonidan 
Sul’fat kislotasi ishlab chiqaradigan kontakt apparatlari yaratiladi. Bu olimlar 
tomonidan Sul’fat kislota olishning yangicha usullaridan biri-ya’ni “Kuruk tozalash-1”, 
“Kuruq tozalash-2”, tsiklik tizim va xokazo usullar bo’yicha Sul’fat kislota olishdek 
yangiliklar yaratilgandir. 
Tayanch so’zlar: 
1.Sul’fat kislotasi struktura formulasi. 
2.Jabr ibn Xayyan. 
3.Kuporos moyi. 
4.Ammofos. 
5.Sul’fat kislota fizik xususiyatlari. 
6.Sul’fat kislotasi kimyoviy xususiyatlari. 
7.Sul’fat kislota korxonalari. 
8.Sul’fat kislota ishlab chiqarish ko’lami. 
9.Nitroza usuli. 
10.Kontakt usuli. 
 
Nazorat savollari: 
1.Sul’fat kislotasining fizik-kimyoviy xususiyatlari nimalardan iborat? 
2.Sul’fat kislotasi xalq xo’jaligida qanday ahamiyatga ega? 
3.O’zbekiston Respublikasida qaysi korxonalarida Sul’fat kislota ishlab 
chiqariladi? 
4.Sul’fat kislota ishlab chiqarishning qanday usullari ma’lum? 
5.Sul’fat kislotasi ishlab chiqarish ko’lami qanday?