O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi namangan davlat universiteti

A.Navoiyning ijtimoiy-siyosiy qarashlari 

---

9 
A.Navoiy (1441-1501) ulkan shoirgina bo„libgina qolmasdan, buyuk 
faylasuf olim ham ekanligi. Uning siyosiy qarashlari. Jumladan, “Sad‟i 
Iskandariy”, “Nizom ut tavorix” va boshqa asarlarida bayon qilingan. Uning bu 
asarlarida adolat va adolatsiz urushlar, davlatni idora etish usullari va bir qator 
masalalarni echishga qaratilgan g„oyalarning ilgari surilishi. A.Navoiyning 
Markaziy Osiyo xalqlari siyosiy ta‟limotlari tarixining shakllanishi va 
rivojlanishiga qo„shgan xissasi. 
A.Temur va uning davlatni idora qilish ta‟limoti 
A.Temur (1336-1405) – o„zbek xalqining buyuk davlat arbobi va sarkardasi. 
Uning davaltni idora etish haqidagi qarashlari. “Temur tuzuklari”da bayon 
qilinishi. Bu asarda davlatni idora qilish san‟atining nozik sirlari, qoidalari haqida, 
amir, vazir, beklarni tanlash, ularni joy-joyiga qo„yish, qo„shin boshliqlari, ularni 
xizmatlarini taqdirlash, sipoxlari va ularning maoshlari kabi masalalar to„g„risida 
fikr yuritiladi. 
N.Makiavellining siyosat va davlat haqidagi konsepsiyasi 
 
N.Makiavelli (1468-1527 yy) italiyalik tarixchi mutafakkir, dalat arbobi, 
faylasuf. Uning qarashlari asosan “Hukmdor” asarida bayon qilinishi. Makiavelli 
siyosiy fan, davlat va uning shakllari haqida. 
 
T.Parsons, D.Iston va G.Almondning ijtmioiy va siyosiy tizim modellari 
Siyosiy tizim tushunchasi, mohiyati, tuzilishi va vazifalari. T.Parsonsning 
«Ijtimoiy tizim» nazariyasi va uning tipologiyasi. D.Istonning «Siyosiy hayotning 
tizimli tahlil asoslari modeli». Siyosiy tizimning madad va talab impulslarining 
harakati. G.Almondning «Rivojlangan mintaqalar siyosati» asarida siyosiy 
tizimning kontinental turlari.
 
S.Verba va K.Doychning siyosiy kommunikatsiya va nazorat modellari
S.Verbaning siyosiy ijtimoiylashuv, adaptatsiya, reaksiya, ekstraksiya va 
boshqaruv tizimi funksiyalari.