O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti
Download 0.85 Mb. Pdf ko'rish
|
talim muassasalarida elektr xavfsizligi texnika qoidalarini taminlash chora
|
Elektr toki xavfsizligini ta`minlash maqsadida 42 V va undan kam bo`lgan
kuchlanish qo`llaniladi. Inson tanasidan o`tayotgan tok, kuchlanish va tanani qarshiligi bilan aniqlanadi. Qarshilik orqali kam miqdordagi kuchlanishda, kam miqdordagi tok o`tadi. Agar tok o`tishni proporsional emasligini hisobga olinsa bu tok yanada kamayadi. Ishlab chiqarish sharoitlariga EUU (PUE) ikki kuchlanishni qo`llanishni talab etadi: 12 V va 36 (42) V. Kuchlanish 42 V va undan kam bo`lgan yuqori xavfli va ayniqsa, maxsus xavfli sharoitlarda kichik oziqa manbaini qo`llanishi shart bo`lgan quyidagi elektr uskunalarda: dastani elektr asboblarini ikki qavat izolyatsiyasi bo`lmagan holda, eltib yuradigan yoritgichlarida, 2,5 metrdan past joylashgan mahaliy, statsionar, cho`g`lanuvchi yoritgichlarda, yerga ulangan metall konstruksiyalarga tegib olishi mumkin bo`lgan sharoitlarda. Kichik
kuchlanishlarni manbalari: galvanik elementi batareyalari, akkumulyatorlar, vibramitel uskunalari, transformatorlar. Avto transformator yoki reostat orqali kichik kuchlanishni olish man etiladi, bunga sabab, olinayotgan kichik kuchlanish yuqori kuchlanish bilan chambarchas bog`liq bo`ladi. Ko`pincha pasaytiruvchi transformatorlar qo`llaniladi. Boshqa past kuchlanishni manbalari
29
kichik qo`llaniladi. Pasaytiruvchi transformatorlarni qo`llashni yagona xavfi – baland kuchlanishni past kuchlanishga o`tib ketishi mumkinligi. Bu xavfni kamaytirish uchun transformatorni ikkilamchi cho`lg`amini yerga ulab qo`yiladi, yoki nollaniladi. (bitta simni uchini kichik kuchlanishni cho`lg`amini o`rta nuqtasiga ulanadi) yoki, cho`lg`amlar orasiga yerga ulangan statistik ekran o`rnatiladi. Kichik kuchlanishni qo`llash doirasi elektrlashtirilgan dastak asboblar (shu jumladan dastak poyalniklar) bilan, xavfli va ayniqsa xavfli sharoitlarida esa mahalliy yoritgichlar bilan chegaralangan. Lekin kichik kuchlanishlarni (12 va 36 V) xavfsiz deb bo`lmaydi. Shu kuchlanishida halok bilan tugagan hodisalar ham ma`lum. 10V gacha bo`lgan kuchlanishida eng xavfsiz darajaga yetiladi, ammo bunday kuchlanishi qo`llanilishi ancha chegaralangan (dastaki eltuvchi yoritgichlar, radiopriyomniklar va o`yinchoqlar) [10]. Download 0.85 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|