O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti
Download 306.45 Kb.
|
10718 botanika 13 topshiriq2
- Bu sahifa navigatsiya:
- Toshkent-201 9 y 13-Topshiriq 1 – TOPSHIRIQ.
- 3 – TOPSHIRIQ.
- 4 – TOPSHIRIQ.
- – TOPSHIRIQ. TOPSHIRIQ. “Charxpalak” texnologiyasi asosida jadvalni to‘ldiring.
|
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti “Botanika” fanidan Sirtqi (maxsus sirtqi )bo‘lim talabasi MAMIRKULOVA MAHLIYO ZAFAR QIZI ning sessiya oralig‘i nazorat ishi javoblari Toshkent-2019 y 13-Topshiriq 1 – TOPSHIRIQ. Berilgan savollarga yozma tarzda javob tayyorlang. О‘simlik hujayrasining tuzilishi va ontogenezi Javob: Òsimlik hujayrasi 3 qismdan tashkil topadi: hujayra pòsti – uglevodli birikmalardan tuzilgan bòlib, hujayra sirtini qoplaydi. Protoplast – hujayraning eng muhim tirik qismi bòlib, hujayra pósti devorlati atrofida joylashadi. Nihoyat hujayra markazini vakuola ishg’ol etadi. Vakuolada hujayra shirasi bòlib, unda suvda erigan uglevodlar, oqsillar, tuzlar, alkaloidlar va boshqa birikmalar tóplanadi. Plastidalar va ularning tiplari, tuzilishi Javob: Faqatgina tirik òsimlik hujayrasida uchraydigan organellalardir. Plastidalar hujayrada rang-tusni belgilash xususiyatiga va bajaradigan vazifasiga qarab 3 xil bòladixloroplast (yashil rang beradigan plastida) , xromoplast (sariq, qizil) va leykoplast (rangsiz plastid) bòladi. Xloroplastlarda asosan yashil (xlorofill), sariq (karotin) va qizg’ish (ksantofil) pigmentlar sontezlanadi. Sitoplazma, uning kimyoviy tarkibi va fizik xossalari. Javob: Protoplastning asosiy tarkibiy qismi bòlib, unda plazmolemma, gialoplazma, ribosoma, golji apparati, endoplazmatik tòr, yadro, mitohondriya, plastida, vakuolalar shuningdek suv va unda erigan tuzlar joylashadi. Hosil qiluvchi tóqima, tuzilishi va vazifalari Javob: Bòlinish yòli bilan yangi tóqima hosil qilish xususiyatiga ega. Uning bólinishi hisobidan òsimlik tanasida yangi yangi tòqimalar hosil bòladi va ósishi umr bóyi davom etadi. Initsial hujayralardan hosil bóladi. Bu tòqimaning hujayralari yirik mag’izli sitoplazma bilan tòlgan yupqa pòstli bazan kichik vakuolalarga ega. Uning yosh hujayralari simplastni hosil qiladi. Apikal, lateral meristemalar farqlanadi. Qoplovchi tо‘qimaning tuzilishi Javob: Bu tòqima 3 xil bòladi 1. Epiderma -apikal meristemaning sirtqi qavatidan hosil bòlib barg va yosh novdalarni qoplab turadi. Uning asosiy hujayralari nafas yòli va trixomadan iborat. 2. Periderma – òsimliklarning tana, ildizlardagi tashqi birlamchi qoplovchi tóqimalarning órnini egallaydigan kóp qavatli murakkab tuzilishga ega bòlgan tòqima. Bu tòqima tuzilishi va bajaradigan vazifalari jihatidan bir necha hujayralardan iborat ( fellema, fellogen, felloderma). 3. Pòstloq – kòp yillik daraxtlarning tanasidagi silliq periderma tòqimasi òrniga hosil bóladigan tóqimalar tòplami. U ritidom ham deyiladi. Peridermaning faoliyati natijasida yil sayin ichki tomondan òsib boradi, yuzasi esa yemirilib notekis yemirilgan joy hosil qiladi va tòkilib tushadi. – TOPSHIRIQ. Quyidagi rasmni izohlang va izohlaringizni yozma tarzda tayyorlang. 
Javob: Bir urug’pallali òsimlik makkajóxori poyasining ichki tuzilishi quyidagi qismlardan iborat: Epidermis – òsimlikni tashqi tomondan qoplab turuvchi eng ustki hujayralar tòplami, Òtkazuvchi boylam – lubning tòrsimon naychalari va tolalaridan iborat òtkazuvchi qism, Sklerenxima – mehanik tòqimaning òlik hujayralari, Ksilema – yog’ochlik hujayralari, Elaksimon nay – tirik hujayralar yig’indisidan tashkil topgan òsimlikning organik moddalarni òtkazuvchi sistemasi, Havo bòshlig’I – òsimlikning nafas olishini taminlovchi havo bilan tòlgan bòshliqlar, Yòldosh hujayra – elaksimon nay hujayralariga yopishgan hujayralar. 3– TOPSHIRIQ. 1.Urug‘ murtagidagi poyacha asosidan bir to‘da qo‘shimcha ildizlar o‘sib chiqadigan o'simliklarning xususiyatlarini aniqlang.1) murtagi ikki urug'pallali; 2) unayotgan o‘simlik tuproqdan urug‘pallabargi bilan chiqadi; 3) murtak ildizchasidan hosil bo‘lgan asosiy ildiz uzoq muddat yoki o‘simlik hayotining oxirigacha saqlanib qoladi; 4) gulqo‘rg‘onda gulkosachabarg va gultojbarglari halqada 4-5 tadan bo’lib o‘rnashgan; 5) murtagi faqat bitta urug‘pallali; 6) unayotgan o‘simlikning urug‘pallabargi yer ostida qoladi; 7) murtak ildizchasidan hosil bo‘lgan asosiy ildiz tezda nobud bo'ladi; 8) ildiz tizimi murtak poyasi asosidan chiqqan bir to‘p qo'shimcha ildizlardan iborat; 9) gulqo’rg'oni oddiy, gulqo‘rg‘on bo'laklari halqada uchtadan o'rnashgan; 10) shirach o'simligi ushbu guruh o'simliklariga mansub; 11) baliqko'z o'simligi ushbu guruh o'simliklariga mansub A) 3, 4, 6, 7, 8 B) 2, 7, 8, 9, 11 С) 1, 2, 3, 4 Д)5, 6, 7, 9, 10 2.Ер юзида (а), Ўзбекистонда(в) 2 та тури бўлган энтомофаг организмни белгиланг. А) а-сув қароқчиси, в-типратикан В) а-вихухол, в-сув қароқчиси С) а-кожан, в-кутора
3.Qaysi javobda kanop o'simligiga xos bo'lgan ma’lumotlar to'g'ri ko'rsatilgan?1) changchi iplari qo'shilgan; 2) bo'ritaroq turkumiga mansub; 3) lub tolalari yaxshi rivojlangan; 4) changchilari 5 ta; 5) ksilema qavati yo'q; 6) tolali ko'p yillik o'simlik; 7) barglari bandli; 8) gulkosachasi yaxshi rivojlanmagan A) 4, 5, 6 В) 1, 3, 6 C) 2, 3, 7 D) 2, 3, 6, 8 4.Gulqo‘rg‘oni oddiy kosachasimon (а) ва gulqo‘rg‘oni oddiy gultojsimon(b) bo’lgan o‘simliklarni ko‘rsating.1) oddiy lavlagi; 2) karam; 3) lola; 4) xolmon; 5) saksovul; 6) jag‘-jag‘; 7) boychechak; 8) olg‘i; 9) mador piyoz; 10) cherkez A) a-2, 6, 10; b-1, 5, 10 B) a-3, 4, 9; b-1, 5, 10 C) a-2, 2, 9; b-3, 7, 8 D) a-1, 5, 10; b-3, 4, 9 5. Quyidagi organizmlardagi mitozga (a) va meyozga (b) asoslangan jarayonlarni belgilang. 1) mikrosporadan vegetativ hujayraning hosil bo‘lishi; 2) barbadossda mikrosporaning hosil bo‘lishi; 3) zuhrasochda murtakning hosil bo‘lishi; 4) bo‘ritaroqda mikrosporadan generativ hujayraning hosil bo‘lishi; 5) oddiy qarag’ayda urug’ning vujudga kelishi; 6) ebalakning sanchiluvchi meva hosil qilishi; 7) ulotriksning zoosporalar hosil qilishi; 8) tokning qalamchalaridan ko‘paytirilishi; 9) olchada endospermning vujudga kelishi; 10) achitqilarning zigota hosil qilishi; 11) xlorellada shizogoniya jarayoni; 12) ildizog’izning ikkiga bo‘linishi; 13) oq po‘panak miseliysidan sporangiyaning hosil bo‘lishi; 14) tradiskansiyaning novdalaridan ko‘payishi; 15) zang zamburug’ining har xil sporalar hosil qilishi; 16) ildam kaltakesakda regenerasiya jarayoni; 17) molodiloning ajratuvchi kurtaklaridan ko‘payishi. A) a-2, 4, 5, 7, 8, 13, 14, 17; b-1, 3, 9, 12, 15 B) a-1, 6, 8, 10, 12, 14, 17; b-2, 5, 9, 11, 14, 16 C) a-1, 4, 7, 8, 11, 12, 14, 16, 17; b-2, 3, 5, 6, 9, 10 D) a-3, 5, 7, 9, 11, 13, 17; b-1, 2, 4, 8, 12, 14, 16. 6.Fotosintez va xemosintez jarayonlarining umumiy bo‘lgan jihatlarini aniqlang.1) avtotrof organizmlarda kuzatiladi; 2) faqat prokariotlarda sodir bo'ladi; 3) eukariotlarda sodir bo‘ladi; 4) anorganik moddalardan organik moddalar sintezlanadi; 5) evolyutsiya jarayonida bir vaqtda paydo bo‘lgan; 6) aramorfoz sanaladi A)2,4 B) 3, 6 С) 1, 3, 5 D)1, 4, 6. 7. Qaysi oila vakillarining orasida daraxt hayotiy shakli mavjud emas? A) karamdoshlar, tokdoshlar, bug’doydoshlar B) ziradoshlar, murakkabguldoshlar, loladoshlar C)karamdoshlar, ziradoshlar, qovoqdoshlar D) bug’doydoshlar, gulxayridoshlar, ziradoshlar 8.Barglari uch yaproqchali, yangi tuplari avgust oyida yoki erta bahorda boshqa joyga o’tkaziladigan turkum uchun tegishli bo’lgan javobni belgilang. A) tikanlari epidermisning o’zgarishidan hosil bo’lgan B) qoshimcha ildiz hosil qiladi C) kosachabarglari 5 ta, yashil yoki rangsiz pardasimon bo’ladi D) mevasi soxta, bir urug’li 9.“Kleykobina” moddasi qaysi o’simlik turida uchraydi? A) makkajo’xori B)bug’doy C) lavlagi D) g’o’za 10.Yadro mahsulotlari tarqoq holda joylashgan organizmlarni belgilang. A) xrokokk, nitella, xlorella B) azim shirachi, greyg lolasi C) rizosfera, ayrim zamburug’lar, ossilatoriya D) agrobakterium, sianobakteriyalar, xlorella 4 – TOPSHIRIQ. Atamalarga izoh bering. Apakarp - tutashmagan yoki murakkab meva. Yuqori gul tugunchasidan hosil bòladigan bir necha urug’chi barglardan tashkil topkan mevalarga apokarp meva deyiladi. Ksilema – yog’ochlik tolalari. Ksilema orqali yerdan ildiz tuklari shimib olgan suv va suvda erigan holdagi mineral moddalar poyga va sòngra bargga òtib boradi. Fellogen – asosiy parenxima hujayralaridan hosil bòlgan bir qator meristema hujayralari bòlib, epiderma ostida joylashadi. Kollenxima – tirik hujayralardan iborat bòlib òsuvchi yosh òrganlarning muhim qismi hisoblanadi.Bu tóqima hujayralari bóyiga chòzilib faqat burchaklarining bir qismi notekis qalinlashganligi bilan farqlanadi. Aerob nafas olish – kislorodli muhitda nafas olish yoki kislorod yordamida nafas olish. Ya’ni havo tarkibidagi kislorodni yutib karbonat angidrid gazi ajratib nafas olish. 5 – TOPSHIRIQ. TOPSHIRIQ. “Charxpalak” texnologiyasi asosida jadvalni to‘ldiring.
Download 306.45 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|