O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’rta maxsus kasb –hunar ta’limi markazi
arj j matnlar matn 1 matn 2 matn 3
Download 486.93 Kb. Pdf ko'rish
|
arxivator dasturlari bilan ishlash
|
arj j matnlar matn 1 matn 2 matn 3 ko`rinishidagi buyruq matnlar. arj arxiv faylni tuzadi va unga matn 1 arj, matn 2 arj, matn 3 arj fayllaridagi ma`lumotlarni ko`chiradi.
Arxiv fayllarni tekshirish. Arxivlash dasturlarining eng ko`p ishlatiladigan tarkibi arxivdagi fayllar ( kataloglar ) mundarijasini ko`rish hisoblanadi. Arxiv fayl ichida joylashgan fayllar haqida ma`lumot olish uchun buyruqda buyruq parametri ko`rsatiladi. arj 1 matn arj 13
Buyruq bajarilishi natijasida ekranda arxivdagi fayllar va ularning ma`lumotlari chiqadi. Agar ro`yxat katta bo`lsa, uni biror faylda yozib, ko`rish mumkin. Buning uchun ma`lumotlar yoziladigan fayl nomi. Buyruq oxirida quyidagicha ko`rsatiladi. < arj 1 matn arj > archive
kengaytmali fayllar haqidagi ma`lumot chiqadi. Ekranda hosil qilinayotgan fayllar ro`yxatini ma`lum bir joyda to`xtatish uchun Ctrl va S tugmachalari birgalikda bosiladi. Bu tugmachalarni birgalikda qayta bosilsa, ro`yxatni chiqarish davom ettiriladi. Ro`yxatni chiqarishni butunlay to`xtatish uchun Ctrl, Alt va S tugmachalari birgalikda bosiladi. Arxivlangan fayllarni ekranda turlicha saralangan xolda hosil qilish mumkin. PKUN ZIP dasturi arxiv mundarijasini so`rtlarga ajratilgan xolda chiqarish imkonini beradi. Ko`pgina xollarda mundarijali alifbo tartibida berilgan ro`yxatdan foydalaniladi. Buning uchun -v n tartib ko`rsatilishi kerak. Malalan, pkunzip a :/ archive
fayllar nomi alifbo tartibida boladi. Arxivda joylashgan fayl haqida ma’lumot ekranda chiqmas-dan birdaniga bosmaga chiqarilishi mumkin . Buning uchun buyruq oxirida quydagini yozish kerak : > fayl nomi –faylga chiqarish uchun ; > prn – printerga chiqarish
.Searching Zip : Help. Zip . Bu yerda
14
Time – faylni yaratish yoki so`nggi modifikatsiyasi vaqti; CRC 32 – faylning sirlik nazorati kodi; Attz – fayl atributi; Name – fayl nomi.
Arxivlashning qo`shimcha imkoniyatlari.
Ma`lum katalogdagi fayllarni undagi ichki kataloglar bilan birgalikda bitta faylda arxivlash mumkin. Buning uchun quyidagi ko`rinishda buyruq beriladi. arj a - z matn Hosil qilingan arxiv faylni ochish uchun esa
buyrug`i beriladi. Bunda arxivlash dasturi arxiv fayl ichidagi kataloglarni o`z nomi bilan ochish kerak yoki kerak emasligini so`raydi.Agar kompyuter savoliga Y ( yes )deb javob berilsa, katalog oldingi ichki katalogdagi va barcha ichki katalogdagi fayllarni bitta joriykatalogga joylashtiriladi. Arxiv fayllarni hosil qilishda siqish usulini ham buyruqda ko`rish mumkin.
Quyidagicha bunday parametrlardan ba`zilari keltirilgan. 1. arj a – jm matn Bu buyruq matn. arj arxiv faylga fayllarni maksimal darajada siqadi. 2. arj a – jml matn Bu buyruq fayllarni maksimal darajada tezroq siqadi. 3. arj a – matn Bu buyruq boshqalariga qaraganda tezroq va yaxshi siqadi.Buyuqda siqish usuli ko`rsatilmasa, arxivlash dasturi usuli o`zi tanlab bajaradi.
15
Arxivlash dasturlari bo`lmaganda ham ochish mumkin bo`ladigan arxiv fayllarini tuzish mumkin. Buning uchun quyidagi ko`rinishda buyruq beriladi. arj a – je matn Bu buyruqning bajarilishi natijasida dastur fayli shaklidagi matn exe fayli hosil bo`ladi. Uni ochish uchun esa fayl ustiga kursorni keltirib ENTER tugnachasini bosish yetarli. Hatto, odatdagi arxiv fayl ( matn. arj ) dan ham o`zi ochiladigan faylni hosil qilish mumkin. Buning uchun quyidagicha buyruq beriladi. arj u – jel matn Buning natijasida matn exe fayli hosil bo`ladiki, u arxivlash dasturisiz ochiladigan arxiv fayllar qatoriga kiradi. Shuningdek, fayllarni arxivga joylashda uni boshqa foydalanuvchilar ochmasliklarni uchun parol qo`yish ham mumkin. Parol bilan arxivlash quyidagi buyruqlardan foydalaniladi. arj a – a? matn Uning bajarilishda ixtiyoriy harf va raqamlar ketma – ketlikdan iborat parolni kiritish talab qilinadi. Adashmaslik uchun parol ikki marta qayta so`raladi, uni tugmachalar majmui orqali kiritishda belgilar ekranda ko`rinmaydi. Parol qo`yib arxivlangan fayllarni ochish buyrug`i esa arj e – d ? matn ko`rinishida bo`ladi. Arxiv fayl bir butun bo`lib, diskning nosozligi yoki boshqa boblarga ko`ra uning qismini o`qib olish mumkin bo`lmasa arxiv fayldagi barcha fayllardan ajralib qolish mumkin. Bunday ko`ngilsiz holatlarning oldini olish uchun asosiy fayllarni yo`qotmay turib tuzilgan
faydalaniladi. arj t matn. arj
anglatadi. Buyruqning bajarilish natijasida ekranda arxivdagi fayllar ro`yxati 16
va har bir fayl nomidan keyin, agar u yaxshi holatda bo`lsa << OK >> , qandaydir hatolika ega bo`lsa, << CRC error! >> yozuvi chiqariladi. Test oxirida arxivdagi xatolar soni ko`rsatildi. Xato jiddiyroq bo`lganda test jarayoni to`xtab qolishi ham mumkin. Bunday holatlarda arxiv faylni qayta tuzish lozim. Agar asosiy fayllar o`chirilgandan keyin arxiv faylda xato borligi aniqlansa, arxiv faylni davolovchi parametrlar jr yoki jrl bilan ochish lozim.
arj e – jr matn. arj. Arj e – jrl matn. arj
Buyruqlarning birinchisi zararlangan arxivlarni ochadi. Texnologik qism. Ba`zi holatda bunday buyruqlar ham arxivni ocholmasligi mumkin. Shuning uchun arxiv fayllarni ular tuzilayotgan vaqtda tekshirish lozim bo`ladi: arj a – jt b:/ matn buyrug`idan shu maqsadda foydalaniladi. Biz arxivator yordamida har qanday o`lchamdagi va har qanday sondagi fayllarni bir necha xil usul bilan siqish mumkin. Tomlarda bo`lib arxivlash, qism kataloglar bilan birgalikda arxivlash, yuqori zichlikda arxivlash, o`zi ochiladigan qilib arxivlash, parol qo`yib arxivlash va hokozolar shular jumlasidandir. Arxiv fayl yagona faylga joylashtirilgan va kerak bo`lgan paytda muayyan holatdan avvalgi holiga qaytarish mumkin bo`lgan, bir yoki bir necha fayllar to`plamini siqilgan holda o`zida mujassamlashtrilgan fayldir. Bir narsani yodda tutish kerakki, arxivlangan fayl o`z holiga qaytarilmasa, ya`ni arxivdan ochilmasa, uni ishlatish mumkin emas. Buyruqning umumiy ko`rinishi:
17
ARJ < buyruq > [ yo`l 1\ ] [< - yordamchi buyruq > [< - yordamchi buyruq > . . . ] ] < arxiv fayl nomi > [ yo`l 2 \] [< fayllar nomlari > . . . ] < buyruq > ( < command > ) - arj dasturiga yuklangan, bajariladigan ishning asosiy maqsadini ifodalovchi bitta harfdan iborat buyruq; < - yordamchi buyruq > ( < switch > ) – oldida “– ” yoki “ / ” belgisi bo`lgan, arxivlash jarayonida kerakli yo`nalishlarni ta`minlovchi bir yoki bir nechta harfdan iborat buyruq parametri; < arxiv fayl nomi > ( < archivename > ) - arxivlanishi kerak bo`lgan fayllarning siqilgan holatini umumiy bitta nom bilan o`z ichiga oluvchi arxiv fayl; [ yo`l 1\ ] [ path\ ] – ( arxivlanayotganda ) arxivlashdan hosil bo`lgan arxiv faylni joylashtirish kerak bo`lgan joyni ko`rsatuvcji yo`l yoki ( arxivdan chiqarilayotganda ) arxivdan ochilayotgan arxiv fayl turgan joyni ko`rsatadigan yo`l; [ yo`l 2 \] - (arxivlanayotganda ) arxivlanishi kerak bo`lgan fayllarning joylashgan o`rniniko`rsatuvchi yo`l yoki ( arxivdan chiqarilayotganda ) chiqariladigan fayllarni joylashtirish kerak bo`lgan joyni ko`rsatuvchi yo`l; [< fayllar nomlari > . . . ] ( [ < file - names > . . . ] ) – arxivga kiritiladigan fayllar nomlari. Agar fayllar nomlari berilsa, ARJ joriy katalogdagi barcha fayllarni nazarda tutib amal bajaradi. Fayllar nomlarini berishda << * >> va << >> belgilaridan foydalanish mumkin. Arxivator buyruqlaridan foydalanish uchun joriy katalogda arj . exe nomli fayl mavjud bo`lishi zarur1. Ixtiyoriy amalni bajarish quyidagi tartibda amalgam oshiriladi: DOS buyruqlari satriga arj . exe fayli Ctrl + Enter tugmalar majmuasi orqali tushiriladi yoki qo`lda arj terilib, so`ng maqsadga qarab mos parametrlar teriladi. Arxiv fayl aftomatik ravishda o`ziga arj kengaytmasini oladi.
Asosiy buyruqlar: 18
Endi arxivatorning ba`zi eng ko`p ishlatiladigan buyruqlarini yaqqol misollar orqali ko`ramiz. a : Arxiv Fayliga fayllarni qo`shish Misol:
fayliga qo`shadi; 2) arj a letter family. txt toefl. exe . . . – ko`rsatilgan barcha fayllarni letter . arj arxiv fayliga qo`shadi. m: Arxiv Fayliga fayllarni ko`chirish Misol: 1) arj m letter – joriy katalogidagi barcha fayllarni letter . arj arxiv fayliga ko`chiradi; 2) arj m letter family. txt toefl. exe . . . – ko`rsatilgan barcha fayllarni letter . arj arxiv fayliga ko`chiradi. d: Arxiv fayldan fayl ( lar ) ni o`chirish Misol: arj m letter family. txt toefl. exe . . . – ko`rsatilgan barcha fayllarni letter . arj arxiv fayllarni o`chiradi. t: Arxiv faylning to`laligini tekshirish Misol: 1) arj u letter – joriy katalogidagi barcha fayllarni letter .
bo`lmagan) bo`lsa, qo`shadi; 2) arj u letter A: \ * . * - A disketdagi barcha fayllarni letter . arj arxiv fayli bilan solishtirib, arxiv faylda mavjud bo`lmaganlarini letter . arj arxiv fayliga qo`shadi. f: Arxiv fayldagi fayllarni yangilash Bu buyruq ko`rsatilgan fayllar bilan arxiv fayldagi fayllar orasida faqat nomi bir xil bo`lganlarigina solishtiradi. Agar solishtirilayotgan bir xil 19
nomli ikki fayl tarkibi jiharidan farq qilsa, arxiv fayldagi shu nomli fayl o`rnini tashqaridagi fayl egallaydi. Misol: 1) arj f letter. arj – joriy katalogidagi barcha fayllarni letter . arj arxiv faylidagi fayllar bilan solishtirib, bir xil nomlilarni yangisi bilan almashtiradi; 2) arj f letter. arj readme. txt – joriy katalogdagi readme. txt faylini
fayldan farq qilsa, uning o`rniga almashadi. Agar letter . arj arxiv faylida readme. txt fayli mavjud bo`lmasa, hech narsa o`zgarmaydi. n: Arxiv fayldagi fayllarning nomini o`zgartirish Misol:
Current filename: readme. txt Enter new filename: read Natijada readme. txt nomi read ga o`zgarib qoladi; 2) arj n C : \ MASHQ \ letter. arj * . doc – C diskning MASHQ katalogidagi letter. arj arxiv faylidagi barcha doc kengaytmali fayllarning nomini o`zgartirish uchun so`roq chiqadi. l: Arxiv fayl mundarijasini ko`rish Ko`pincha arxiv fayl tarkibini to`liq holatda ko`rish lozim bo`lib qoladi. Boshqacha artganda, arxiv fayl nechta fayl va katalogni o`z ichiga olgan, ular siqilgandan keyin o`lchami qanchaga kamayadi, arxivlash dasturi qanday na shunga o`xshash boshqa savollarga javob berishga to`g`ri keladi. Bu savollarga javob topish uchun biz arxiv mundarijasini ko`rish buyrug`idan foydalanamiz.
yuqori qismida ekranda ko`rinmay qoladi. Shunday hollarda quyidagi parametrdan foydalaniladi:
20
2) arj 1 – jp uuu . arj - uuu . arj fayli mundarijasini ekranda varaqlab ko`rsatadi. Bu holda har bir varaqning tagida “ Press Enter to continue ” degan yozuv chiqib turadi.
Ba`zi paytlarda katta o`lchamdagi fayl yoki fayllar to`plamini bo`laklarga bo`libarxivlashfa ehtiyoj tug`uladi. Chunki katta hajmdagi ma`lumatlarning arxiv holati ham yana yetarlicha kattaligicha qoladi. Shunday paytda ARJ dasturi bir necha fatldan iborat arxivlar tuzish inkonini beradi. Bunday arxivlar ko`p tomli arxivlar deyiladi. Tomlarga bo`lib arxivlash arxivatorning egn muhim xususiyatlaridan biridir. Ko`p tomli arxivlar bir – biridan kengaytmasiga ko`ra farq qiladi. Odatda birinchi faylning kengaytmasi arj bo`ladi, keyingisi esa mos ravishda a01, a02 va hokazo ko`rinishda bo`ladi. Agar bu kengaytmalar sizni qonoqtirmasa, siz buyruqni yozish mobaynida birinchi tom arxivning kengaytmasini aniq ko`rsatishingiz mumkin: . a01 : kengaytmalar ketma – ketligi - .a01, .a02, . . . .a00 : kengaytmalar ketma – ketligi - .a00, .a01, . . . . a01 : kengaytmalar ketma – ketligi - .a01, .a02, . . . . a01 : kengaytmalar ketma – ketligi - .a01, .a02, . . . va hokazo. Ko`p tomli arxivni yaratish - VS parametrni ko`rsatish bilan amalgam oshililadi. Bu yerda V – ko`p tomli arxivni yaratish parametri, S – bo`linishi kerak bo`lgan tomning aniq ko`rsatgichi. S faqat 360, 720, 1200 va 1440 bo`lishi mumkin. Misol: 1) arj a – V 1140 davr. 000 * . doc - joriy katalogdagi barcha doc kengaytmali fayllarni o`z ichiga logan, har biri 1440 Kb dan oshmaydi davr. 000 , davr. 001 , davr. 002 , . . . arxiv fayllarni hosil qiladi: 21
2)Arj a - V V 360 letter - joriy katalogdagi barcha fayllardan ko`rsatilgan o`lchamda letter nomli ko`p tomli arxivlarni hosil qiladi va arxivning navbatdagi tomini hosil qilishdan avval ovozli signal chiqaradi.
Ko`p tomli arxivlarning mundarijasini ko`rish Ko`p tomli arxivning mundarijasini ko`rishni uning har bir tomining mundarijasini alohida ko`rish bilan amalga oshirish mumkin ( yuqoridagi usul bilan ). Yoki mundarijani ko`rish komandasida - V holatini berib, bir paytda ketma – ket barcha tomlarning mundarijasini ko`rish ham mumkin.
Ko`p tomli arxivlarni ochish ham oddiy arxivlarni ochishdek, ammo quyidagilarga e`tabor berish kerak: Arxivni ochish buyrug`ida arxiv nomi sifatida birinchi faylning ( tomning ) nomini ko`rsatish; Buyruqda - V holatini ko`rsatish. Ko`p tomli arxivlarni ochishni - V holatini ko`rsatmasdan ham amalgam oshirish mumnik, lekin ochishda ular qaysi ketma – ketlikda ochishi kerak (masalan . ARJ , .A01, .A02 va h .k . ).
Arxiv faylning o`zi ham fayldir. Demak, u ham buzilishi mumkin. Agar qandaydir nuqson sababli arxiv faylning bir qismi o`qilmay qolsa, uning tarkibidagi faylning bir qismi yoki hatto butun faylning yo`qotish xavfi bor. Bunday hollarga uchramaslik uchun dastlabki ( arxivlanayotgan ) fayllardan yiroqlashmay turib, disketdagi arxiv faylni yaratilgan zahoti 22
tekshirib oliswh kerak. Buning uchun biz yuqorida aytib o`tgan arj t document . arj ( t – test so`zidan olingan ) buyrug`idan foydalanish lozim. Agar hammasi joyida bo`lsa, har qaysi nomdan keyin “ OK ” yozuvi chiqadi. Agar arxivda xatolik bo`lsa, “ CRC error ” yozuvi chiqadi. Bu holda arxivlashni takrorlash kerak yoki NDD dastuyidan ham foydalansa bo`ladi. Lekin arxivda jiddiyroq nosozlik topilgan bo`la – yu , dastlabki fayllar allaqachon yo`q bo`lib ketgan bo`lsa, arxiv faylni davolash zarur. Bu yerda endi << doctor NDD >> ham berolmasligi mumkin. Bunday holda xech bo`lmasa biror narsani qutqarib qolish uchun arxivni qo`shimcha davolash parametrlari jr yoki jr 1 bilan ochish kerak.
Misol: 1) arj e - jr document . arj - shikastlangan arxiv faylni ochish;
2) arj e - jr 1 document . arj - jiddiy shikastlangan arxiv faylni ochish.
Download 486.93 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|