O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Lipoyevaya kislota (yog` kislota). Uglevod va yog` almashi-

nuvini  yaxshilaydi.    Jigarda  glikogen  zahirasi  to`planishiga  ijobiy 

ta`sir ko`rsatadi. 

 Dorixonalarda sotiladigan polivitaminlar: 

1. Tetravit; 

2. Aerovit; 

3. Reksavit. 

4. Dekamevit. 

5. Glyutamevit. 

6. Revit. 

Bular  bir  drajedan  kuniga  2  marta  1  hafta.  Har  ikki-uch 

haftada bir hafta takrorlanadi. 

Aminolon.  Miya  nerv  to`qimasida  moddalar  almashinuvini, 

glyukozaning  o`zlashtirilishini  yaxshilaydi.  Moddalar  almashi-

nuvida hosil bo`lgan zaharli moddalarni organizmdan chiqarilishiga 

ijobiy ta`sir qiladi. 

Dоping.  Оdаm  оrgаnizmining  jismoniy  kuchini  va  harakat 

tеzligini  оshirаdigаn,  og`riq  sеzishni  kаmаytirаdigаn  mоddаlаrgа 

dоping dеyilаdi. Dоpingni spоrtdа qo`llаsh 1950-yillаrdаn bоshlаn-

gаn, 1960 - yillаrdа аvjigа  chiqqan. Shuning uchun Xаlqаrо Оlim-

piya  qo`mitаsi  1967-yildа  dоping  qo`llаshni  mаn  etish  to`g`risidа 

qаrоr  qabul  qilgаn.  Bu  qаrоrgа  binоаn    musobaqadа  sоvrin  оlgаn 

spоrtchi  organizmida  dоping  mоddаsi  bоr  yoki  yo`qligi  bo`yichа 

tеkshiruvdаn    o`tkazilаdi.  Аgаr  dоping  borligi  aniqlansa  sоvrin 

bеkоr  qilinib, birinchi mаrtа 2 yil spоrtdаn chеtlаtilаdi, undаn kеyin 

ham  dоping qabul  qilgаnligi  aniqlаnsа, spоrtdаn butunlаy chеtlа-

tilаdi, sport mаlаkаsi bеkоr  qilinаdi. Xаlqаrо  musobaqa оldidan vа  

2. So`ngra tekshiriluvchi tik turib, qo`llarini ikkala yelkasiga 

qo`yadi.  So`ngra  sekundomerga  qarab,  30  soniya  davomida  20 

marta  o`tirib   turadi.  O`tirgan  paytda  qo`llarini  oldinga  uzatadi,  tik 

turganida qo`llarini ikkala yelkasiga qo`yadi.                                 

3. Tekshiruvchi soatning sekundomeriga qarab turadi. Sinama 

tugashi  bilanoq  tomir  urishi,  arterial  qon  bosimi  aniqlanadi 

(jadvalga yoziladi):  

-  sog`lom,  lekin  sport  bilan  shug`ullanmaydigan  odamda 

tomir  urishi  1  daqiqada  100-150  martagacha  tezlashadi,  maksimal 

arterial  qon  bosimi  oshadi,  minimal  arterial  qon  bosimi  normadan 

pasayadi; 

-  sog`lom,  lekin  sport  bilan  shug`ullanmaydigan  odamda  bu 

o`zgarishlar 5 daqiqadan keyin, chiniqqan sportchida esa 3 daqiqada 

tinch holatdagiga qaytadi; 

- kuchsiz, zo`riqqan odamda bu sinama o`tkazilmaydi, chunki 

sinama paytida uning ahvoli og`irlashib qolishi mumkin.