shavo kislorodi bilan oksidlab olishga asoslangan. Shu usulda xlorni kuchli
Elektrokimyoviy usulda xlor olish osh tuzi suvli eritmasini elektroliziga
4
Elektroliz natijasida xlordan tashqari NaOH (kaustik soda) va vodorod sham
hosil bo‟ladi. Bu mashsulotlar sham kimyo va boshqa sanoat soshalari uchun
qimmatbaho xom ashyo shisoblanadi.
Zamonaviy sanoatda elektrolitik usulda xlor va kaustik soda ishlab chiqarish ikki
xil elektroliz usulining qo‟llanilishiga asoslangan: a) qattiq katodli (diafragmali) b)
simobli katod bilan. Bu usullar katodda boradigan reaksiyalarning har xil borishi bilan
farqlanadi. Qattiq katodda elektroliz jarayonida vodorod ionlarining ajralishi bilib
o‟tadi va elektrolitda ishqor hosil bo‟ladi. Simobli katodda natriy ionlari hosil bilib
natijada natriy amalgamasi hosil bo‟ladi, uni elektrolizdan chiqarib suv bilan
parchalaydi: shu vaqtda vodorod ajralib chiqib ishqor hosil bo‟ladi. Parchalanishdan
hosil bilgan simob amalgamasi elektrolizyorga qaytariladi.
Simob katodli usul bilan ancha toza holdagi kaustik soda olish imkoniyati bor,
lekin soda narxi qattiq katod usulda olingan soda narxidan yuqori turadi. Oxirgi
yillarda yuqori darajadagi toza kaustik sodaga bilgan talab yuqori bilganligi uchun
simobli katod usulida elektrolizni olib borish keng rivoj topmoqda. Dunyo miqyosida
1990 yilda 75% dan ortiq xlorni elektrolitik usulda olish shu usulda olib borilgan.
Yaponiya va g‟arbiy Yevropada asosan hamma olingan xlor shu usulda olinadi.
AQSH va MDH da diafragmali usulda olingan.
Do'stlaringiz bilan baham: