O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

Buxgalteriya  hisobining  predmeti  bo‘lib,  xo‘jalik  mablag‘lari  (aktivlar), 
ularning  manbalari  (passivlar)  va  mablag`larning  takror  ishlab  chuqarish
jarayonidagi doiraviy aylanishi hamda faoliyat natijalari hisoblanadi.  

---

 
 
23
mablag‘larining qanday maqsadlarga mo‘ljallanganligini aniqlash 
imkonini beradi. 
Shunday qilib, eng umumiy ko‘rinishda buxgalteriya hisobi 
predmetining mazmuni hisob obyektlarining iqtisodiy mohiyati orqali 
ochib beriladi (1.7-rasm).  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.7-rasm. Buxgalteriya hisobining obyektlari 
 
Xo‘jalik mablag‘larining tarkibi korxonalar faoliyatining 
yo‘nalishiga bog‘liq (sanoat, qishloq xo‘jaligi, savdo va h.k.).  
Xo‘jalik yurituvchi subyekt aktivlari (mablag‘lari) mohiyati, tarkibi 
va joylanishiga ko‘ra ikkita guruhga bo‘linadi.  
I. Uzoq muddatli aktivlar.  
II. Joriy aktivlar.  
Quyidagi mezonlarga javob beradigan moddiy aktivlar asosiy 
vositalar tarkibiga kiritiladi: 
a) xizmat muddati 1 yildan oshiq; 
b) bitta birligi (komplekti) ning qiymati O‘zbekiston Respub-
likasida belgilangan eng kam ish haqining 50 barobaridan oshiq bo‘lgan 
(sotib olish vaqtida) predmetlar. 
Asosiy vositalarga yer, yerni obodonlashtirsh, binolar, inshootlar, 
uzatish moslamalari, mebel va ofis jihozlari, kompyuter jihozlari va 
hisoblash texnikasi transport vositalari, ishchi va mahsuldor hayvonlar 
va hokazo shunga o‘xshashlar kiradi.  
Asosiy vositalarni hisobga olish uslublari №5-«Asosiy vositalar» 
nomli BHMSda keltirilgan (O‘zbekiston Respublikasi Adliya 
Vazirligida 2004 yil 20 yanvarda 1299-raqam bilan ro‘yxatga olingan).  
Uzoq muddatli aktivlarga asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, uzoq 
muddatli investitsiyalar, o‘rnatiladigan asbob-uskunalar, kapital quyil-
malar va uzoq muddatli debitor qarzlari hamda kechiktirilgan xarajatlar 
Buxgalteriya hisobining 
obyektlari 
A.