O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov
«QISHLOQ XO‘JALIGIDA BUXGALTERIYA HISOBI VA
Download 1.64 Mb. Pdf ko'rish
|
qishloq xojaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Aktiv schotlar
- Amortizatsiya
|
«QISHLOQ XO‘JALIGIDA BUXGALTERIYA HISOBI VA
STATISTIKA ASOSLARI» FANIDAN IZOHLI LUG‘AT (GLOSSARIY) Aylanma qaydnomalar — buxgalteriya hisobi schotlarining hisob registrlari ma’lumotlarini umumlashtirish usuli. Aylanma qaydnomalar schotlarning oy boshiga va oxiriga qolgan qoldig‘i hamda oy bo‘yicha aylanma ma’lumotlariga asosan oy oxirida tuziladi. Aylanma qayd- nomalar sintetik va analitik schotlar bo‘yicha tuzilishi mumkin. Aktiv — ma’lum bir sanaga pul ko‘rsatkichida korxonaning mab- lag‘lari, ularning tarkibi va joylashishini aks ettiruvchi buxgalteriya balansining qismi. Buxgalteriya balansi aktivdan tashqari passivga ham ega. Aktiv va passiv bo‘lim va moddalardan iborat. Balans aktiv to- monining jami passiv tomonining jamiga teng bo‘lishi kyerak. Aktiv faol degan ma’noni ham anglatadi. Aktiv schotlar — korxona mablag‘larini hisobga oladigan bux- galteriya hisobi schotlari. Ular mavjud mablag‘lar, ularning tarkibi va joylashishi to‘g‘risidagi ko‘rsatkichlarni beradi. Aktiv schotlarda mab- lag‘larning ko‘payishi debetda, kamayishi kreditda aks ettiriladi. Qoldig‘i faqat debetda bo‘lib, balansning aktivida ko‘rsatiladi. Quyidagi schotlar aktiv schotlar hisoblanadi: bino, inshootlar, mashinalar, asbob- uskunalar va boshqa asosiy vositalarni (1000-schotlar) hisobga oladigan schotlar; pul mablag‘larini hisobga oladigan schotlar; tovar-moddiy qi- ymatliklarni hisobga oladigan schotlar; xarajatlarni hisobga oladigan schotlar. Aksept — ma’lum shart bo‘yicha shartnoma tuzishga rozilik ber- ish. Naqd pulsiz hisob-kitoblarda aksept mol oluvchining mol yuboru- vchi schotini to‘lashga roziligidir. Aksept oldindan va keyinchalik qilinishi mumkin. Oldindan akseptda bankka schot kelib tushgan kundan keyin mol oluvchi uch ish kuni ichida aksept qilmaslik to‘g‘risida bankka arz qilmasa, mol yuboruvchining schoti akseptlangan hisobla- nadi. Basharti mol oluvchi bankdan uzoqda joylashgan bo‘lsa, shuning- dek yo‘l va aloqa yomon bo‘lsa, bank boshlig‘ining ruxsati bilan aksept muddati uzaytirilishi mumkin. Amortizatsiya — obyektning asta-sekin eskirishi va uning qiy- matini ishlab chiqarilayotgan mahsulot yoki foydalanilishiga qarab boshqa xarajatlarga o‘tkazish. Boshqa ma’noda amortizatsiya bu: mulk qiymatining kamayishi; har zamonda to‘lash yo‘li bilan qarzning asta- |
