O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha va boshlang‘ich ta’lim

Mentalitet xatto bir mafkura boshqasiga o’zgarganda ham o’zining asosiy parametrlarini saqlab qolish mumkin. Zamonaviy ilmiy adabiyotlarda mentalitet biz madaniyatga tegishli odamlarda umumiy aqliy qurilmalari ning mavjudligi bilan aniqlanadi. Turli xalqlarning mentalitlari farqi ular quyidagi ijtimoiy hodisalar: ijtimoiy tuzilmaga baho berish, huquq va odat haqidagi qarashlari, ozodlikka munosabati, ozodlikni tuShunishlari, mehnat, mulkchilik, boylikka munosabatlari, zamon va makonni tuShunishlarini qanday qabul qilishlarida namoyon bo’ladi.
Mentalitet-bu xalq madaniyatining keng maydondagi kvintesseksiyasidir. “Mentalitet” kategoriyasi odatda ijtimoiy psixologik kategoriya sifatida tushuniladi. Mentalitet tushunchasining tarkibini psixologik tahlili mentalitet tushunchasini muayyan madaniyatda yashovchi odamlarning integral tasviri sifatida tuShunish imkonini beradi. Bu tahlil I.G.Dubrov, V.I.Kukushkin, A.S.Pamarin, V.S.Barulinlar tomonidan o’tkazilgan. Boshqacha aytganda mentalitet jamiyatning ma’naviy-ruhiy qiyofasi, jamiyat psixologiya fanining asosiy o’lchovi sifatida tushuniladi.
Mentalitet ijtimoiylashuv jarayonida muhim o’rin tutadi, chunki u ijtimoiy axborot taShuvchisi hisoblanadi. Ijtimoiy axborot bu holatda 3 asosiy guruhda bo’ladi:
-ishlab chiqarish quroli va mehnatning jamoat natijalari;
-ob’ektiv ijtimoiy munosabatlar;
-til.
Mentalitet ijtimoiy axborotning o’ziga xos qismi sifatida o’zining uzatish kanallariga ega. Ular orasida eng asosiylari tabiiy muhit, mumtoz, va boshqa keng tarqalgan matnlar, til strukturalari, kundalik yumushlar hisoblanadi. Xozirgi kunda hali fanda mentalitet tushunchasi tor va keng ma’noda tushuniladi.
Keng ma’noda mentalitet jamiyat, jamiyat ongini qabul qilish o’ziga xosligi sifatida o’zicha o’zining tabiat va ijtimoiylashtirishni qabul qilishga o’zicha dunyoga munosabatda bo’lish imkonini beradi



Менталитет (кенг маънода) дунёқараш, жамият онги, бу жамиятнинг умумий ақлий асбоби сифатида


Жамият онги

Ихтисослашган (илмий онг) (фан,маданий, ғоя, сиёсат)

Оммавий онг

Оммавий фикр, оммавий кайфият

Онг элементлари: Конгнитив, ҳµиссий, ақлий
Кам ўзгарувчан