O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti " axborot texnologiyalari"

MA’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH TIZIMI VA UNDA ISHLASH 
PRITSIPLARI. 
ACCESSDAN LABORATORIYA ISHINI BAJARISH UCHUN KO‘RSATMALAR
. 
1. Access dasturi quyidagicha ishga tushiriladi:
Пуск/Программы /Microsoft Office/Microsoft Office Access 2003 (1-rasm) 
(1-rasm) 
Natijada Access dasturi darchasi ochiladi (2-rasm).

---

(2-rasm). 
Accessning bosh menyu qatori 7 ta bo‘limdan iborat bo‘lib, ular:
Vositalar paneli: 
1. Файл/Создать (Fayl/Yaratish) bo‘limini ishga tushirsak, masala sohasida 
fayl yaratish bo‘limi ochiladi (3-rasm): 
(3-rasm): 
Новая база данных.(Yangi ma’lumotlar bazasi) bulimini tanlaymiz. Natijada 
yangi ma’lumotlar omborini yaratish darchasi ochiladi (4-rasm). 

---

(4-rasm) 
Dastur yangi faylga db1 degan nom taklif qiladi. Bu darchaga Talaba deb 
kiritamiz va faylni saqlash uchun biror papkani (masalan, Мои документы) 
ko‘rsatib Создать tugmasiga bosamiz. Bunda Talaba nomli ma’lumot ombori 
yaratiladi (5-rasm): 
(5-rasm) 

---

2. Jadvallar yaratish uchun asosan Konstruktor rejimidan foydalanamiz. 
Strukturasi shablonda ko‘rsatilgan Talabalar nomli jadvalni yaratish uchun jadval 
yaratishning 
Konstruktor 
rejimini 
ishga 
tushiramiz. 
Buning 
uchun 
bo‘limi ustida sichqoncha chap tugmasini ikki 
marta bosamiz (5-rasm).
(6-rasm) 
Ochilgan darchada (6-rasm) shablonda ko‘rsatilganidek soha nomini va uning 
tipini kiritamiz (7-rasm). 

---

(7-rasm) 
Vosita panelidagi Вид (Ko’rinish) tugmasi ustida sichqoncha chap tugmasini 
bosamiz yoki tugma yonidagi ko‘rsatkichga bosganda ochiladigan tavsiyanomadan 
Режим таблицы (Jadval rejimi) bo‘limini tanlaymiz (8-rasm).
(8-расм) 
Jadvalni saqlash taklifi ko‘satilgan darcha ochiladi (9-rasm).
(9-расм) 
Да(Ha) tugmasiga bosamiz va keyingi ochilgan darchada jadvalga 
Talabalar deb nom beramiz (10-rasm). 
(10-rasm) 
Kalitni aniqlash ya’ni kalitli soha yaratish taklif qilingan darchada (11-rasm) 
Нет deb javob berib, uni keyinga qoldiramiz. 

---

(11-rasm) 
Talabalar jadvali ma’lumot kiritish uchun ochiladi (12-rasm).
(12-rasm) 
4. Bu jadvalga sohalarga mos javoblar bilan 10 ta talaba haqida ma’lumot 
kiritamiz, masalan 13-rasmda ko‘rsatilgandek. 
13-rasm 
5. Xuddi shunga o‘xshash O’qituvchilar va Darslar jadvallari strukturasini 
yaratamiz (14,15-rasmlar).

---

(14-rasm) 

---

(15-rasm) 
So‘ngra Imtixonlar, Tekshirish va Ma’lumotlar jadvallari strukturalarini 
yaratamiz (16, 17, 18-rasmlar). 
(16-rasm) 

---

(17-rasm) 
(18-rasm) 
Imtixonlar jadvali strukturasida Talaba kodi sohasi tipini o‘rnatish ustasi 
yordamida aniqlaymiz. Buning uchun Тип soxasida Мастер подстановок (O’rin 
almashtirishni tanlaymiz. Natijada Создание подстановки nomli darcha ochiladi 
(19-rasm).

---

(19-rasm) 
Unda ikkita bo‘limdan birini