O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat pedagogika instituti pedagogika va san’at fakulteti «umumiy psixologiyа»

Sotsial yoki ijtimoiy muhit – insonning anik maksadlar va rejalar asosida faoliyat ko‘rsatadigan dunyosi.
Makro boskichdagi ta’sirlar – keng ma’nodagi ijtimoiy – ma’naviy, siyosiy va iktisodiy muhit ta’sirlari.
Mikro boskichdagi ta’sirlar – odamni bevosita urab to‘rgan muhitdagi ijtimoiy mulokot va muomaladan ta’sirlanishi.
Nativizm – bu yunalishning tarafdorlari insonlardagi barcha xususiyatlarni tugma xarakterga ega, deb e’tirof etadilar.
Empirizm – bu yunalishning tarafdorlarining fikricha, Yangi tugilgan bola «top – toza taxta» (tabul rasa),unga xayot va undagi talablaro‘zining konuniyatlarini yozadi va bola ularga suzsiz buysunishga majbur.
Shaxs – ijtimoiy va shaxslararo munosabatlarning maxsuli, ongli faoliyatning sub’ekti bo‘lmish individdir.
Jamiyat – ijtimoiy intizom va tartibning, madaniyatning mufassal kurinishi.
Konformizm – uzgalar borligidan, ularning xulk – atvoridan ta’sirlanish bo‘lib, yoshlar kanchalik o‘ziga xoslikka intilmasinlar, baribir bir yaxlit ijtimoiy katlam sifatida bir – birlariga taklid kiladilar.
Ijtimoiy norma – shaxs xayotida shunday kategoriyaki, u jamiyatning uz a’zolari xulk – atvoriga, ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan xarakatlarga nisbatan talabidir.
Ijtimoiy sanksiyalar – normalarning shaxs xulkida namoyon bo‘lishini nazorat kiluvchi jazo va ragbatlantirish mexanizmlari bo‘lib, ularning borligi tufayli biz xar bir aloxida vaziyatlarda ijtimoiy xulk normalarini buzmaslikka, jamoatchilikning salbiy fikrining ob’ektiga aylanib kolmaslikka xarakat kilamiz.
ONTOGENEZ- (yunon autos - o‘zim, genesis - kelib chikish) organik dunyoning tarixiy tarakkiyoti organizmning ichki, moddiy bo‘lmagan omillari ta’sirida sodir bo‘ladi, deb da’vo kiluvchi reaksion nazariyadir. Avtogenez organizmning butunligini, xayot sharoitlariga bog‘liqligini, uning tarakkiyot jarayonida, muhit, yashash sharoitlari ta’sirida tarkib topadigan belgi va xususiyatlarni inkor kiladi.