O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

ATSETOSIRKA EFIR



Reaktivlar

Etilatsetat 60 ml (0,6mol)

Natriymetali 6 g (0,26 gr atom)

Muz sirka, kislota 17 ml (0,29 mol)

Natriy xlorid; natriy

bikarbonat; kaltsiy xlorid

250 ml sig‘imli yumaloq tubli kolba kaltsiy xlorid trubkali qaytarma sovutgich bilan jihozlanib, unga yaxshi quritilgan 60 ml etilatsetat va 6 gr natriy solib reaktsiya boshlanishi uchun kolba moy hammomida 100°S gacha qizdiriladi.

Keyinchalik reaktsiya natajasida ajralib chiqaryotgan issiqlik hisobiga aralashma bir tekisda qaynab turadi. Agar reaktsiya shiddat bilan borsa, moy hammomi olib tashlanadi. Odatda natriyning erish protsessi 2 soatga boradi. Reaktsiyaga kirishmay qolgan natriy keyingi ishlarga haliqit bermaydi.

Issiq eritmaga kislotali muhit hosil bo‘lgancha 35 ml atrofida 50% sirka kislota qo‘shiladi. So‘ngra atsetosirka eferli qismi ajralishi uchun reaktsion aralashmaning hajmiga barobar miqdorda natriy xloridning tuyingan eritmasidan quyiladi. Agar tuz eritmasi quyilganda cho‘kma tushsa unga ozroq suv quyib eriguncha aralashtiriladi. Shundan so‘ng, ajratgich varonkada atsetosirka efirli yuqori qavat ajratib olinib oz miqdordagi natriy bikarbonatli to‘yingan eritmasi bilan chayqatiladi.

Ajratib olingan atsetosirka efirli eritmasi kaltsiy xlorid bilan quritilib ortiqcha etilatetsat haydalib temperatura 95°Sga ko‘tarilganda haydash to‘xtatiladi.

Qoliq vakuumda haydalib, undan 86-90°S (30 ml sim. ust.) 76-80°S (18 ml.sim.ust) yoki 69-73°S (12 ml sim. ust.) da atsetosirka efiri olinadi.

Miqdori 13 g.