O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt kimyо-tеxnologiyаsi instituti

Reaksiya quyidagicha boradi:



10-rasm.
12- tajriba. Atsetilenga bromning birikishi
Kerakli reaktivlar: hosil bo‘layotgan atsetilen, bromli suv. Jihozlar: probirka, gaz o‘tkazgich nay, tiqin.
Ishning borish tartibi: Probirkaga 2-3ml bromli suv solib, undan atsetilen o‘tkazing. Uzoq vaqt atsetilen o‘tkazilganda, uchbog‘ hisobiga brom birikib, tetrabrometan hosil bo‘ladi. Bromli suv asta-sekin rangsizlanadi:
Reaksiya quyidagicha boradi:

13- tajriba. Atsetilenning oksidlanishi

Kerakli reaktivlar: Atsetilen gazi, 5%-li soda eritmasi, kaliy permanganatning 0,1 % li eritmasi.
Jihozlar: probirka, gaz o‘tkazgich nay, tiqin.
Ishning borish tartibi: Probirkaga kaliy permanganat eritmasidan 2 ml solib, unga 2-3 tomchi soda eritmasidan qo‘shing, undan atsetilen gazini o‘tkazing. Eritmaning rangi o‘zgaradi va marganets (IV) oksidning qo‘ng‘ir cho‘kmasi hosil bo‘ladi, bu atsetilenning oksidlanganligini bildiradi. Bunda oksal aldegid va oksal kislota ham hosil boladi.
Atsetilenning oksidlanishi natijasida har xil moddalar hosil bo‘lishi, shuningdek, molekulaning uchbog‘ tutgan joydan parchalanishi ham mumkin.
Reaksiya quyidagicha boradi:



Nazorat savollari

1. 
   To‘yinmagan uglevodorodlar qanday sinflarga bo‘linadi va ularning umumiy formulalarini keltiring.
   
2. 
   Etilen uglevodorodlaridagi qo‘shbog‘ga qanday reaksiyalar xos, reaksiya tenglamalarini yozing.
   
3. 
   Etil spirtidan etilen olish reaksiya tenglamalari va oraliq mahsulotlar reaksiya tenglamasini yozing.
   
4. 
   Etilenni kaliy permanganatning suvli eritmasi reaksiya tenglamasini elektron balans usuli bilan tenglang.
   
5. 
   Etilen yonganda hosil bo‘ladigan moddalarni reaksiya tenglamasin orqali keltiring.
   
6. 
   Atsetilen toza kislorod orqali yondirilganda ko‘p miqdor issiqlik chiqishini tushintiring.
   
7. 
   Atsetilenning kaliy permanganat ishtirokida oksidlanish reaksiya tenglamasini yozing.