O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti

2. “Iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashishning milliy va xalqaro tizimi” fanining predmeti va uslubi
Iqtisodiy faoliyat sohasidagi barcha jinoyatlar qasddan qilingan.
1920 yillarning asarlarida iqtisodiy jinoyatlar davlatning manfaatlarini buzgan holda, shuningdek, emizikli bo‘lganlarning manfaatlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri buzish orqali mamlakatning umumiy iqtisodiy holatiga ta‘sir ko‘rsatadigan bunday harakatlar tushuniladi, chunki ular muassasalar va shaxslarning iqtisodiy faoliyati bilan aloqada bo‘lishadi.
Iqtisodiy jinoyatchilik - bu oldini olish va oldini olish qiyin bo‘lgan doimiy hodisadir, chunki jinoiy uyushma a‘zolarining ichki kriminogen infektsiyasi ularning o‘zaro ta‘siri tufayli doimiy ravishda yonib ketadi va ulardan biron birining jinoiy muhitdan ruxsatsiz chiqarilishi ko‘pincha qattiq choralar bilan jazolanadi. Jinoiy tashkilotlar uzoq vaqt davomida shakllantirilgan. Ba‘zi bosqichlarda tashkilotchilarning qaroriga binoan jinoiy harakatlar “muzlatib qo‘yilishi” mumkin va keyin qayta tiklanishi mumkin.
Iqtisodiy jinoyatlar - milliy iqtisod, uning tarmoqlari yoki sohalariga ziyon etkazadigan yoki ziyon etkazishi mumkin bo‘lgan va jinoyat qonunchiligida nazarda tutilgan ijtimoiy xavfli qilmish (harakat yoki harakatsizlik)dir. Bunday jinoyatlar sodir etish bilan davlatga, jamoatga, jamoat birlashmalariga yoki ayrim fuqarolarga moddiy ziyon etkaziladi, jamiyatning iqtisodiy negizlariga tajovuz qilinadi.
Ta‘kidlash kerakki, iqtisodiy jinoyatlar, ba‘zi mualliflarning fikriga ko‘ra, “turg‘un” davrda yuzaga kelmagan (bu davrda uni hech kim o‘rganmagan). Iqtisodiyotning soyali bozori "ishlab chiqaruvchilar va iste‘molchi o‘rtasidagi aloqa shakli" sifatida mavjud edi. Bu ob‘ektiv ravishda jamiyat asosining, ishlab chiqarish munosabatlarining zarur tomoni sifatida paydo bo‘ldi.


3. “Iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashishning milliy va xalqaro tizimi” fanining maqsadi va vazifalari
“Iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashishning milliy va xalqaro tizimi” fanini o‘qitishning maqsadi – iqtisodiy va moliyaviy noaniqliklar manbai bo‘lgan globallashuv va xalqaro iqtisodiy integratsiyalashuv sharoitida iqtisodiy barqarorlikni ta‘minlash sharti sifatida iqtisodiy faoliyat sohasidagi jinoyatlarning oldini olish va iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashish masalasini keng o‘rganish, iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlarning darajalari va tahdidlarini iqtisodiyot tarmoqlariga ta‘sirini o‘rganish, innovatsiya va investitsiyalarning iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlashdagi o‘rni, iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlarning iqtisodiy o‘sishga ta‘sirini baholash, iqtisodiy faoliyat sohasidagi jinoyatlarning oldini olish iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlash sharti ekanligini ko‘rib chiqqan holda talabalarda shu sohada nazariy va amaliy professional bilimni shakllantirishdir.
“Iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi kurashishning milliy va xalqaro tizimi” fanini o‘rganishning asosiy vazifalariga:

• 
  mamlakat iqtisodiy xavfsizligini ta‘minlash va uning o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rganish;
  
• 
  milliy iqtisodiyotni jahon bozoriga integratsiya qilish sharoitida mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga ta‘sir etuvchi iqtisodiy jinoyatchilik tahdidlarini aniqlash va baholash;
  
• 
  respublika iqtisodiyoti taraqqiyotining xarakterli xususiyatlarini o‘rganish va rivojlanish istiqbollarini belgilash;
  
• 
  iqtisodiy jinoyatchilikka qarshi qarshi kurashish yo‘llarini belgilash;
  
• 
  iqtisodiy faoliyat sohasidagi jinoyatlarning oldini olish choralarining xorij tajribasini o‘rganish va mamlakatimiz sharoitiga mos keladigan jihatlarini qo‘llash va boshqalar kiradi.