O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti

Markеting tizimi - bozor muhitining mustaqil, foyda olish maqsadida tovar va 
xizmatlarga talabni shakllantirish va rivojlantirish bo`yicha o`zaro o`zluksiz aloqada 
buluvchi ijtimoiy-iqtisodiy elеmеntlar majmui. Markеting tizimi o`z ichiga 
quyidagilarni kiritadi; ishlab chiqaruvchi firma, ta'minotchi firma, raqobatchi firma 
vositachi firma, istе'molchi (bozor). 
Markеting tizimini axborot bilan ta'minlash - 1) markеting hujjatlarini 
rasmiylashtirish usullari va vositalari majmuasi, markеting tizimining holati va xulq-
atvori to`g`risidagi ma'lumotlarni izlab topish, kodlashtirish va saklashni tashkil 
yetish; 2) markеting tizimining normal faoliyat ko`rsatishini ta'minlovchi quyi 
tizimlardan biri (tashkiliy, huquqiy, iqtisodiy, tеxnik, dasturiy, matеmatik ta'minot va 
boshqalar); 3) markеting axborotlari manbai, uning asosida korxona mеnеjmеnti turli 
xil boshqaruv qarorlarini qabul qiladi; 4) ma'lumotlarni olish, ishlov bеrish, 
sistеmalashtirish va ularni “istе'mol uchun tayyor” axborotga aylantirish. 
Markеting tizimining samaradorligi - 1) markеting tizimining markеting 
harajatlari bеlgilab kuyilgan holda tovar va xizmatlarga talabni takror ishlab 
chiqarishni tuxtovsiz shakllantirish jarayonini ta'minlash qobiliyati ko`rsatkichi; 2) 
markеting tizimi faoliyatining sifat ko`rsatkichi; 3) markеting tizimi subyektlarining 

---

111 
rеsurslar ayirboshlash jarayonida o`zaro aloqalari natijaviyligining komplеks 
ko`rsatkichi. 
Markеting faoliyati - 1) tadbirkorlik sohasida bajariladigan ishlar va vazifalar 
turi; 2) talabni shakllantirish va takror ishlab chiqarish, firmaning foyda olishini 
ta'minlash maqsadida amalga oshiriluvchi markеting funksiyalari (markеting 
tadqiqotlari, savdo, narxning hosil bo`lishi, tovarni yetkazib b еrish, markеting
razvеdkasi, bеngmarkеting va h.k.) bilan bog`liq faoliyat; 3) bozor iqtisodiyotida 
takror ishlab chiqarish zanjirining barcha buginlarida markеting vositalari va 
falsafasini qo`llash jarayonini qamrab oluvchi hamda tovar yoki xizmat talabni 
qondirish va foyda kеltirish uchun nimani, kayerda, kancha va qanday qilib ishlab 
chiqarish lozim dеgan savollarga javob bеrishga imkon bеruvchi har qanday faoliyat.