–
o‘sha, qayerda
–
u yerda
kabi bir-biriga ishora ma’nosini
bildiradigan so‘roq olmoshlari va ko‘rsatish olmoshlaridan iborat nisbiy
so‘zlar,
sababli, tufayli, deb
so‘zlari orqali bog‘lanadi:
1) Biz kitobni
sevamiz, chunki u bilim manbaidir. 2) Hosil to‘kin bo‘lsa, to‘ylar
to‘xtamas.
www.arxiv.uz
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar
Maxsus bog‘lovchi vositalarsiz, asosan ohang yordamida
birikkan
sodda
gaplardan
tuzilgan
qo‘shma
gaplar bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar deyiladi. Bunday
qo‘shma gap qismlari ohangdan tashqari ayrim so‘zlarning
takrorlanishi, gap qurilishi, umumiy bo‘laklar vositasida
birikadi:
Kech kirdi, tevarak-atrofga qorong‘ulik tusha
boshladi.
Bu qo‘shma gapdagi sodda gaplar o‘zaro faqat
ohang yordamida bog‘langan, ularning o‘rnini almashtirib
bo‘lmaydi.
www.arxiv.uz
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar quyidagi turlarga bo‘linadi:
Bog‘langan qo‘shma gapga sinonim bo‘lgan bog‘lovchisiz qo‘shma gap:
Tig’
yarasi tuzaladi, til yarasi tuzalmaydi.
Ergashgan qo‘shma gapga sinonim bo‘lgan bog‘lovchisiz qo‘shma gap:
Qor
yog‘di
–
don yog‘di. (O‘xshatish)
Bog‘lovchili qo‘shma gapga sinonim bo‘lmagan bog‘lovchisiz qo‘shma
gap:
Xushxabar olib keldim: garnizon yanchildi. (Sh.)
Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar tarkibida tinish belgilari quyidagicha qo‘llanadi:
Agar bog‘lovchisiz qo‘shma gap qismlari bir paytda yoki ketma-ket yuz bergan
Do'stlaringiz bilan baham: |
