Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Savol: Sizni 100 ming so’mingiz bor, bu pulni qaysi jamg’arma shakliga qo’yish 
samarali bo’ladi? 
5. Siz 100 mln. so’mni lotoreya o’yinini tashkil qilish va o’tkazishga sarf 
qilmoqchisiz. Lotoreya shartiga ko’ra katta xajmdagi pul yutuqlari chiqarilgan 
lotoreya biletlarining bir qismini tashkil etadi. Lotoreya biletlarining soni 10 mln. 
dona. Bir dona lotoreya biletining narxi 1000 so’m. “Baxtli bilet” yutug’i 1 mln. 
so’mga teng. Siz 30 % foyda olishni ko’zlayapsiz. 
Savol: Bir dona lotoreya bileti sotib olganda, yutish extimolligi qanday bo’ladi? 

---

293 
MUSTAQIL TA’LIM UCHUN MATERIALLAR 
 
4-mavzu
KEYS STADI 
 
1-masala 
Ko’chmas mulk savdosi bilan shug’ullanadigan kompaniya xar biriga bir 
qancha mikdorda pul to’lab ikkita kvartiraga ega bo’ldi. So’ng bu kvartiralar sotildi. 
Bir kvartiradan kompaniya 14 % daromad oldi, ikkinchisidan 11 % yo’qotdi. Ikkala 
kvartiraning sotuvidan so’ng kompaniya 515 ming sh.p.b. ga ega bo’ldi. 
Savol: Har bir kvartiraning sotib olish va sotish bahosi qancha? 
2- masala 
Korxona menejeri o’zining ish vaqtini yarmisini kabinetida o’tkazdi. So’ngra 
korxonani ko’zdan kechirish uchun ketgan vaqtning yarmisi qolguncha korxonani
ko’zdan kechirdi. 
Savol: Menejer o’z ish vaqtining qancha qismini korxonani ko’zdan kechirish 
uchun sarfladi? 
3 – masala 
Giperinflyatsiya inflyatsiyadan nima bilan farq qiladi? 
4-masala. 
Besh yil oldin A kompaniyasi B kompaniyasiga qaraganda 6 marta ko’p 
foyda olardi. O’shandan buyon har ikkala kompaniyaning foydasi bir xil 100 ming 
sh.p.b. da o’sib bordi. Bu yil esa shu ma’lum bo’ldiki A kompaniyaning daromadi B 
kompaniyaning daromadiga nisbatan atigi 2 barobar ko’p ekan.
Savol: A va B kompaniyalarning 5 yil oldingi va bu yilgi daromadlarini 
aniqlang. 
5-masala. 
Qarzni indin o’tgan kuni bo’lganda, shuningdek yaqin dushanbagacha ancha 
bor, o’sha kuni bugun bo’lganda, indin ertaga bo’lgan kunda qaytarishga va’da 
beraman. 
Savol: Va’da qaysi kuni berilgan? Qarz qaysi kun kaytariladi. 
6-masala. 
Opa-singil Anna, Bella va Veralar birgalikda anik bir aktsionerlik kapitaliga 
egalik qilar edilar. Annaning turmush o’rtog’i vafot etdi va ishga Annaning jiyani 
qo’shildi, Bellaning xam eri vafot etgach, ishni o’g’li bilan birgalikda olib bordi. 
Vera esa turmushga chiqib, erini ham ishga jalb etdi. Aktsionerlar daromadni barcha 

---

294 
ishtirokchilar o’rtasida teng taqsimlashga kelishdilir. Birinchi yilning oxiriga kelib 
foyda miqdori 44 mln. sh.p.b. ni tashkil etdi. Soliq inspektsiyasiga ma’lum bo’ldiki, 
har bir aktsionerning ulushi bir butun millionni tashkil etar ekan. 
Savol: har bir aktsioner qanchadan foydaga ega bo’lgan?