O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus taʹlim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
III BOB. XALQARO MARKETING MUHITI
Download 0.88 Mb. Pdf ko'rish
|
MARKETING
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3.2 Iqtisodiy va siyosiy marketing muhitini o„rganish.
III BOB. XALQARO MARKETING MUHITI
3.1 Globallashuv sharoitida xalqaro savdo tizimi O‗z mahsulotlarini chet elda sotish uchun firma xalqaro marketing muhiti xususiyatlarini aniqlab olishi lozim. Eng muhim o‗zgarishlar sifatida quyidagilarni ko‗rsatish mumkin: • jahon iqtisodiyotining baynalmilallashuvi – xalqaro savdoning jadal suratlar bilan o‗sishi, chet elda kapital joylashtirishning o‗sishi; • xalqaro moliya tizimining shakllanishi; • turli mamlakatlarda talab shartlari va iste‘mol xususiyatlarini tenglashtirish tendensiyasining o‗sishi; • jahon bozorlarida raqobatning kuchayishi; xaridorlarning mamlakatga import qilinuvchi tovarlarning sifati, dizayni, yangiligi va boshqa ko‗rsatkichlariga bo‗lgan talabining o‗sishi sababli tashqi bozorga yetkazib beriluvchi tovarlar sifatida sezilarli o‗zgarishlarning yuz berishi; • XXR, MDH, Arab mamlakatlari va boshqa mamlakatlarning yirik bozorlariga asta-sekinlik bilan kirib borish. Xalqaro marketing muhitini o‗rganish xalqaro savdo va kooperatsiya tizimi, iqtisodiy, siyosiy-huquqiy va madaniy muhit, tovar va xizmatlar xalqaro bozorini o‗rganish, xalqaro raqobat va xalqaro marketingni tashkil etish bilan bog‗liq masalalarni hal qilishni o‗z ichiga kiritadi. 3.2 Iqtisodiy va siyosiy marketing muhitini o„rganish. Iqtisodiy marketing muhiti. Iqtisodiy muhitni ko‗rib chiqishda mamlakatlarning tasniflanishini e‘tiborga olish lozim bo‗lib, ularning o‗ziga xosliklari va raqobatdoshlik omillarini aks ettiradi. Xo‗jalik strukturasi bo‗yicha quyidagicha farqlash mumkin: iqtisodiyoti natural xo‗jalik tipidagi mumlakatlar. Masalan, Efiopiya va Bangladesh; xom-ashyo eksport qiluvchi mamlakatlar. Masalan, Chili, Zoir, Saudiya Arabistoni; sanoati rivojlanayotgan mamlakatlar. Masalan, Filippin, Hindiston; sanoati rivojlangan mamlakatlar. Masalan, AQSh, Germaniya, Yaponiya. 23 Daromad taqsimoti bo‗yicha mamlakatlar quyidagicha farqlanadi: daromadi juda past; daromadi asosan past; daromadi juda past va shu bilan bir paytda juda yuqori; daromadi past, o‗rtacha va yuqori darajada; daromadi o‗rtacha darajada. Aholi jon boshiga YaMM ko‗rsatkichlari bo‗yicha mamlakatlarni quyidagi guruhlarga taqsimlash mumkin: yuqori daraja (25 mamlakat) – 6 ming.doll. va undan ko‗p o‗rtacha daraja (54 mamlakat) – 554 doll.dan 6 ming doll.gacha • yuqori o‗rtacha daraja (37 mamlakat) – 2,2 dan 6 ming. doll.gacha • past o‗rtacha daraja (17 mamlakat) – 545 dan 2.2 ming. doll.gacha • past daraja (42 mamlakat) – 545 doll.dan kam. Mamlakatning xalqaro raqobatbardoshligini baholashda asosan quyidagilar hisobga olinadi: iqtisodiyot dinamikasi; sanoat samaradorligi; bozor dinamikasi; moliyaviy dinamika; inson resurslari; davlatning aralashuvi; milliy resurslar; tashqi yo‗nalganlik (tashqi bozorga yo‗nalganlik); investitsiya yo‗nalganligi; ijtimoiy- iqtisodiy konsensus va barqarorlik. Shu tariqa, xorijiy bozorlarning turli xil elementlari tavsifnomalarini aniqlab olgach, kompaniya dastlabki xulosalarga kelishi va istiqbollarni belgilashi mumkin. Siyosiy marketing muhiti. Turli mamlakatlar bir-biridan siyosiy-huquqiy muhiti bilan ham ajralib turadi. U yoki bu mamlakat bilan ishbilarmonlik munosabatlarini o‗rnatish masalasini hal qilishda quyidagi siyosiy-huquqiy omillarga e‘tibor qaratish lozim: 1. Chet eldan sotib olishga munosabat. Ba‘zi mamlakatlar (Meksika) bunday xaridlarga moyillik bildirsa, boshqa mamlakatlar (Hindiston) bunga salbiy munosabatda bo‗ladilar. 2. Siyosiy barqarorlik. Mamlakatlarning hukumatlari almashib turadi va ba‘zan mamlakat yo‗nalishining o‗zgarishi juda keskin (mulkni musodara qilish, import cheklovlari yoki yangi majburiy to‗lovlar joriy qilish va hokazo) bo‗ladi. Davlatning aralashuvini quyidagi turlarga ajratish mumkin: haq-huquqni cheklab qo‗yuvchi ta‘sir; haq-huquqni cheklamaydigan ta‘sir; haq-huquqni cheklab qo‗yuvchi choralar; mulkni davlat ixtiyoriga o‗tkazish. 24 3. Valyuta cheklovlari. Ba‘zan hukumatlar o‗z valyutasini blokirovka qiladi yoki uni boshqa valyutaga almashtirishni taqiqlab qo‗yadi. Valyuta ayirboshlash kurslarining tebranishi bilan katta tavakkalchiliklar bog‗liq bo‗lishi mumkin. 4. Davlat mashinasi. Bunga xorijiy kompaniyalarga qabul qiluvchi mamlakatning yordam ko‗rsatish tizimi samaradorligini, ya‘ni samarali bojxona xizmati, bozor ma‘lumotlarining etarli darajada to‗liqligi va tadbirkorlik faoliyatiga qulaylik tug‗diruvchi boshqa omillarning mavjudligini kiritish mumkin. Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling