O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus taʹlim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Download 0.88 Mb. Pdf ko'rish
|
MARKETING
Nazorat uchun savollar:
1. Globallashuv sharoitida xalqaro savdo tizimi qanday tavsiflanadi? 2. Xalqaro marketing muhiti qanday tavsiflanadi? 3. Iqtisodiy marketing muhiti qaysi ko‗rsatkichlar orqali o‗rganiladi? 4. Siyosiy marketing muhitini tavsiflovchi omillarga nima kiradi? 5. Xorijiy bozorlarda korxonalarning tashqi iqtisodiy faoliyati qanday tartibga solinadi? 6. Madaniy muhit qanday xususiyatlarga ega? 7. Investitsiyalarni sug‗urtalash va huquqiy himoyalash qanday amalga oshiriladi? 8. Qulay investitsiya muhitini yaratishning muhim omillari nimalardan iborat? 28 IV BOB. XALQARO BOZORDA MARKETING TADQIQOTLARI 4.1. Xalqaro bozorlarda marketing axborot tizimi. XIX asrda firmalarning aksari qismi mayda bo‗lib, ularning xodimlari o‗z mijozlarini shaxsan taniganlar. Boshqaruvchilar marketing axborotlarini bevosita odamlar bilan ishlash, ularni kuzatish va ularga savollar berish yordamida to‗plaganlar. XX asrda yanada kengroq va sifatli marketing axborotlari olish zaruratini asoslab beruvchi uchta tendensiya kuchaydi: 1. Mahalliy darajadagi marketingdan umummilliy miqyosdagi marketingga o‗tish. Firma doimiy ravishda bozor hududini kengaytirib boradi, uning boshqaruvchilari esa hamma mijozlarini ham shaxsan taniy olmay qoladilar. Marketing axborotini to‗plashning boshqa yo‗llarini izlab topish talab qilinadi. 2. Xaridorlar muhtojliklaridan xaridorlar ehtiyojlariga o‗tish. Daromadlar miqdori o‗sib borgan sari xaridorlar tovar tanlashda tobora talabchanroq bo‗ladilar. Sotuvchilar xaridorlarning tovar sifati, tavsifnomasi, tashqi ko‗rinishi va boshqa xislatlariga reaksiyasini oldindan aytib berishi qiyinlashib, ular marketing tadqiqotlariga murojaat qila boshlaydilar. 3. Narx raqobatidan narx bilan bog‗liq bo‗lmagan raqobatga o‗tish. Sotuvchilar tovarlarga marka nomini berish, tovarlarni individuallashtirish, reklama qilish va sotuvni rag‗batlantirish kabi narx bilan bog‗liq bo‗lmagan marketing vositalaridan tobora ko‗proq foydalanib, ularga bozorning bu vositalardan foydalanishga munosabati to‗g‗risida ma‘lumotlar kerak bo‗ladi. Marketing axborot tizimi konsepsiyasi va uning afzalliklari: Marketing axborot tizimi – doimiy faoliyat ko‗rsatuvchi, kishilar, asbob-uskuna va metodik usullar o‗zaro aloqa tizimi bo‗lib, marketing sohasida rejalashtirishni takomillashtirish, marketing tadbirlarini hayotga tatbiq etish va ularning bajarilishini nazoart qilish maqsadida aniq, dolzarb va o‗z vaqtida olingan ma‘lumotlarni to‗plash, tasniflash, tahlil qilish, baholash va tarqatish uchun mo‗ljallangan. Axborotlar birgalikda marketing axborot tizimini tashkil qiluvchi quyidagi to‗rt ko‗makchi tizim yordamida to‗planadi va tahlil qilinadi: ichki hisobot tizimi, joriy 29 marketing tashqi axborotlar to‗plash tizimi, marketing tadqiqotlar tizimi va marketing axborotlari tahlil tizimi. Marketing axborot tizimi bir qator ustunliklarni taqdim etadi: • ma‘lumotlar tashkiliy ravishda to‗plash; • inqirozlarni aylanib o‗tish; • marketing rejalarini muvofiqlashtirish; • tezlik; • miqdoriy ko‗rinishda aks ettiriluvchi natijalar; • daromad va xarajatlar tahlili. Biroq marketing axborot tizimini tuzish ham juda oson emas. Buning uchun ko‗plab vaqt va inson resurslari saqlanishi, tizimni yaratishda katta qiyinchiliklarga duch kelinishi mumkin. Marketing axborot tizimining qismlari va ularning tavsifnomasi: Marketing axborot tizimining tarkibiy qismlari bo‗lgan bu tizimlarni batafsil ko‗rib chiqamiz. Ichki hisobot tizimi. Har bir firmaning joriy sotuv ko‗rsatkichlari, xarajatlar miqdori, moddiy zahiralar miqdori, naqd pul harakati, debitorlik va kreditorlik qarzlari to‗g‗risidagi ma‘lumotlar aks ettiriluvchi ichki hisoboti mavjud. Kompьyuterlardan foydalanish firmalarga barcha bo‗linmalarni axborot xizmati bilan ta‘minlash mumkin bo‗lgan ajoyib ichki hisobot tizimlarini yaratish imkonini berdi. To‗plangan ma‘lumotlar markali tovarlar bo‗yicha boshqaruvchilarga reklamaga ajratiluvchi mablag‗lar hajmi, reklama budjeti hajmi va raqobatchilarning strategik ko‗rsatmalari, rag‗batlantirish bo‗yicha chora-tadbirlar majmuasida reklamaning nisbiy samaradorligi to‗g‗risida qaror qabul qilishni yengillashtiradi. Tashqi marketing axborotini to‗plash tizimi. Tashqi joriy marketing axborotini to‗plash tizimi rahbariyatni eng so‗nggi hodisalar bilan tanishtirishni ta‘minlaydi. Bu rahbariyatning tijorat muhitida ro‗y berayotgan hodisalar to‗g‗risidagi kundalik ma‘lumotlar olish usullari va manbalari to‗plamidir. Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling