O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti kichik biznes va tadbirkorlik toshkent – 2010

Ўзбекистон Республикаси ташқи савдо 
айланмаси динамикаси, млн. АҚШ долл.
8669,0
9500,1
11171,4
15719,6
21197,3
21209,6
0,0
5000,0
10000,0
15000,0
20000,0
25000,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
йиллар
10.1.1-rasm.
Ma’lumotlardan ko’rinadiki, respublikamiz tashqi savdo aylanmasi muttasil
o’sib bormoqda. Xususan, bu ko’rsatkich 2009 yilda 21209,6 mln. AQSh dollarini
tashkil etib, 2005 yilga nisbatan 2,23 marta, 2008 yilga nisbatan 0,06 foizga o’sdi.
Bu eksport hajmi 2,4 foizga o’sgani holda import hajmining 2,74 foizga kamayishi
natijasida ro’y berdi.
Ayni chog’da, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining ta’sirida ko’pchilik
mamlakatlarda eksport hajmining keskin qisqarishi kuzatilmoqda. Jumladan, 2009
yilda eksport hajmlarining qisqarishi Rossiya Federasiyasida 44,2 foiz, Ukrainada
48,7 foiz, Qozog’istonda 47,7 foizni tashkil etdi.
10.1.1-jadval
O’zbekiston eksportining tovar tarkibi
Ko’rsatkichlar
2000 y.
2005 y.
2008 y.
2009 y.
Eksport jami (mln. AQSh
doll.)
3267,6
4853,0
11493,3
11771,3
Eksport jami, foizda
100,0
100,0
100,0
100,0
Shu jumladan (jamiga nisbatan
foizda):
Paxta tolasi
27,5
19,1
9,3
8,6
Kimyo
mahsulotlari,
plastmassa va plastmassa
mahsulotlari
2,9
5,3
5,6
5,0
Qora va rangli metallar
6,6
9,2
7,0
5,0
Mashina va uskunalar
3,4
8,4
7,6
2,9
Oziq-ovqat mahsulotlari
5,4
3,8
4,5
6,0
Energiya resurslari
10,3
11,1
24,7
34,2

---

Xizmatlar

13,7
12,2
10,4
8,8
Boshqalar
30,2
30,5
30,9
29,5
2000-2009 yillar davomida ekport va importni diversifikasiya qilish, uning
tarkibini takomillashtirish borasidagi chora-tadbirlar natijasida mamlakatimiz
eksportining tovar tarkibida ijobiy siljishlar ro’y berdi.
Xususan, boshqa tovarlar pozisiyalari bo’yicha eksport hajmining jadal o’sishi
paxta tolasining jami eksportdagi ulushini 2000 yildagi 27,5 foizdan, 2008 yilda
9,3 foizga, 2009 yil yakunlariga ko’ra esa 8,6 foizgacha pasayishiga olib keldi.
2000-2009 yillarda respublikamiz importi tarkibida ijobiy siljishlar ro’y berdi.
Mamlakatni modernizasiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta qurollantirish
tadbirlarining keng miyosda amalga oshirilishini ta’minlash jami import hajmida
mashina va uskunalar importi ulushining jadal o’sishiga olib keldi.