O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti
-rasm. U.Diffi va M.Xellmanning kalitlari ochiq taqsimlash sxemasi
Download 7.48 Mb. Pdf ko'rish
|
10.IQTISODIYOTDA AXBOROT KOMPLEKSLARI VA TEXNOLOGIYALARI
|
6.3.5-rasm. U.Diffi va M.Xellmanning kalitlari ochiq taqsimlash sxemasi.
Axborot almashinuvida ishtirok etuvchi foydalanuvchilar A va V mustakil ravishda o‘zlarining maxfiy kalitlarini kA va kB ni generatsiyalaydilar (kA va kB kalitlar-foydalanuvchilar A va V lar sir saqlovchi tasodifiy katta butun sonlar). So‘ngra foydalanuvchi A o‘zining maxfiy kaliti kA asosida ochiq kalitni hisoblaydi: KA = gKa(mod N). Bir vaqtning o‘zida foydalanuvchi V o‘zining maxfiy kaliti kB asosida ochik kalitni xisoblaydi: KB = gKb(mod N) Bu erda, N va g - katta butun oddiy sonlar. Arifmetik amallar N ning moduliga keltirish orqali bajariladi. N va g sonlarni sir saqlash shart emas, chunki Himoyalangan kanal Ochiq kalit kA ni hisoblash Ochiq kalit kV ni hisoblash Bo‘linuvchi sirni hisoblash Bo‘linuvchi sirni hisoblash Ochiq kalitlar bilan almashinish Bo‘linuvchi sir K Bo‘linuvchi sir K KВ KА Qabul qiluvchi V Maxfiy kalit kV Jo‘natuvchi A Maxfiy kalit kA 442 odatda, bu qiymatlar tarmoq va tizimdan foydalanuvchilarning barchasi uchun umumiy hisoblanadi. So‘ngra foydalanuvchilar A va V o‘zlarining ochiq kalitlarini himoyalanmagan kanal orqali almashadilar va umumiy sessiya maxfiy kaliti Kni (bo‘linuvchi sirni) hisoblashda ishlatadilar: foydalanuvchi A: K = (KV)Ka(mod N) = (gKb) Ka(mod N), foydalanuvchi V: K' = (KA)Kv(mod N) = (gKa) Kb(mod N), bunda K = K', chunki (gKb) Ka = (gKa) Kb(mod N) Shunday qilib, ushbu amallar natijasida ikkala maxfiy kalit kA va kB larning funktsiyasi bo‘lgan umumiy sessiya maxfiy kaliti hosil qilinadi. Ochik kalitlar KA va KB qiymatlarini ushlab qolgan niyati buzuq odam sessiya maxfiy kaliti K ni hisoblay olmaydi, chunki u maxfiy kalitlar kA va kB kiymatlarini bilmaydi. Bir tomonlama funktsiyaning ishlatilishi sababli ochiq kalitni xisoblash amali qaytarilmaydigan amal, ya‘ni abonentning ochiq kaliti qiymati bo‘yicha uning maxfiy kalitini hisoblash mumkin emas. Diffi-Xellman usulining noyobligi shundan iboratki, abonentlar jufti tarmoq orqali ochiq kalitlarni uzatganlarida faqat o‘zlariga ma‘lum maxfiy sonni olish imkoniyatiga ega. So‘ngra abonentlar uzatilayotgan axborotni ma‘lum tekshirilgan usulni - olingan umumiy sessiya maxfiy kalitidan foydalangan xolda simmetrik shifrlashni ishlatib himoyalashga kirishishlari mumkin. Diffi-Xellman sxemasi ma‘lumotlarni har bir seansda yangi kalitlarda shifrlash imkonini beradi. Bu sirlarni disketlarda yoki boshka eltuvchilarda saqlamaslikka imkon beradi, chunki bunday saqlash ularni raqiblar yoki niyati buzuq odamlar qo‘liga tushib qolish ehtimolligini oshiradi. Diffi-Xellman sxemasi uzatilayotgan ma‘lumotlarning konfidentsialligini va autentligini (asliga to‘g‘riligini) kompleks ximoyalash usulini ham amalga oshirish imkonini beradi. Algoritm foydalanuvchiga raqamli imzoni va simmetrik shifrlashni bajarishda bir xil kalitlarni shakllantirish va ishlatish imkonini beradi. Ma‘lumotlar yaxlitligini va konfidentsialligini bir vaktda ximoyalash uchun shifrlash va elektron raqamli imzodan kompleks foydalanish maqsadga muvofiq 443 hisoblanadi. Diffi-Xellman sxemasi ishlashining oraliq natijalaridan uzatilayotgan ma‘lumotlarning yaxlitligini va konfidentsiallagini kompleks himoyalash usulini amalga oshirishda foydalanish mumkin. Haqiqatan, ushbu algoritmga binoan foydalanuvchilar A va V avval o‘zlarining maxfiy kalitlari kA va kB ni generatsiyalaydilar va ochiq kalitlari KA va KV ni hisoblaydilar. So‘ngra abonentlar A va V bu oralik natijalardan ma‘lumotlarni simmetrik shifrlashda foydalanilishi mumkin bo‘lgan umumiy bo‘linuvchi maxfiy kaliti Kni bir vaqtda xisoblash uchun ishlatadi. Uzatilayotgan ma‘lumotlarning konfidentsialligini va autentiligini kompleks ximoyalash usuli quyidagi sxema bo‘yicha ishlaydi: abonent A rakamli imzoning standart algoritmidan foydalanib, o‘zining maxfiy kaliti kA yordamida xabar Mga imzo chekadi abonent A o‘zining maxfiy kaligi kA va abonent V ning ochik kaliti KV dan Diffi-Xellman algoritmi bo‘yicha umumiy bo‘linuvchi maxfiy kaliti K ni hisoblaydi; abonent A olingan o‘zaro bo‘linuvchi maxfiy kalitda almashinuv bo‘yicha sherigi bilan kelishilgan simmetrik shifrlash algoritmidan foydalangan xolda xabar M ni shifrlaydi; abonent V shifrlangan xabar M ni olishi bilan o‘zining maxfiy kaliti kB va abonent A ning ochiq kaliti KA dan Diffi-Xellman algoritmi bo‘yicha o‘zaro bo‘linuvchi maxfiy kalit M ni xisoblaydi; abonent V olingan xabar Mni kaliti Kda rasshifrovka qiladi; abonent V abonent A ning ochiq kalit KA yordamida rasshifrovka kilingan xabar M imzosini tekshiradi. Diffi-Xellman sxemasi asosida tarmoq sathida himoyalangan virtual tarmoqlar VPN qurilishida qo‘llaniluvchi kriptokalitlarni boshqarish protokollari SKIP (Simple Key Management for Internet Protocols) va IKE (Internet Key Exchange) ishlaydi. Download 7.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|