O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

MDH mamlakatlarining yoqilg`i-energetika sanoati va uningxususiyatlari

1. 
   MDH mamlakatlarining yoqilg`i-energetika kompleksi vauning tarkibi.
   

Har qanday mamlakatning barqaror rivojlanishida yoqilg‘i-energiya resurslari va sanoati hal qiluvchi omil hisoblanadi. Chunki biror turdagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun ma‘lum miqdorda energiya sarf qilinadi, shu bilan birga har bir mahsulotning tannarxi ham bevosita energiya (issiqlik va elektr energiyasi) iste‘moliga bog‘liqhisoblanadi.

Turli yoqilg`i va energiya turlarini qazib olish hamda ishlab chiqarish bilan shug`ullanuvchi sanoat tarmoqlari majmui yoqilg`i-energetika majmui(kompleksi) deb ataladi. Uning tarkibiga shuningdek quvurlar va yuqori voltli liniyalar ham kiritiladi.<sup>3</sup>Yoqilg`i-energetika majmui xalq xo`jaligining barcha tarmoqlari (sanoat, qishloq xo`jaligi, transport) va aholining kundalik xayoti uchun juda katta ahamiyatga ega.Yoqilg`i-energetika majmui sanoatning bir tarmog`i bo`lsa ham u umumiqtisodiy ahamiyat kasb etadi.

Turliyoqilg`iva energetika turlariniqazibchiqarish va qaytaishlashyoqilg`i- energetikasanoati deyiladi va u o`z tarkibiga quyidagi sanoatlarni biriktiradi:

1. 
   Yoqilg`i sanoati:Gaz,Neft,Ko`mirTofr, slanssanoati;
   
2. 
   Energetika sanoati: IES, GES,AES;
   

Milliyiqtisodiyotlarningyoqilg`ivaenergetikamahsulotlariga bo`lgan talabi iqtisodiyot dinamikasi va energiya tejash intensivligiga bog`liqhisoblanadi.

Yoqilg`isanoatiturliyoqilg`i mahsulotlarinitopish, qazibolish va qayta ishlash bilan shug`ullansa, elektroenergetika iqtisodiyotning bazaviy tarmog`i sifatida jamiyat hayotining rivoji uchun ustuvor hisoblanadi.Jahonmineralyoqilg`izaxiralariningumumiyqiyati 12,5trln.tonnadanortiqbo`lib, ularning 60 foiziko`mir, 12 foigayaqinineft, 15

³www.Grandars.ru/Топливно-энергетический комплекс

foizga yaqini tabiiy gaz, qolgan qismi slans, torf va boshqa yoqilg`i turlari xissalariga tog`ri keladi.⁴

Dunyodataxminan 13000 mlrd.kVt/selektroenergiyaishlabchiqariladi va uning 25 foizga yaqini AQSH xissasiga tog`ri keldi.