O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi

2.7. Ko’pyoqlikning Monj chizmasida tasvirlanishi.

Ko’pyoqlik Monj chizmasida o’z aniklovchilarining ortogonal proektsiyalari orkali beriladi.

32 chizmada SABC piramidaning kompleks chizmasi uz aniklovchilari: S uchi asosi uchburchak AVS ning ortogonal proektsiyalari orkali tasvirlangan va u kiskacha F (S, ∆ ABS) deb yoziladi.

Chizma 32

SA,SB … kirralar S, A, B, C uchlarining bir nomli proektsiyalarini birlashtiruvchi (S₁ A₁) va (S₂ A₂), (S₁ B₁) va (S₂ B₂) kesmalar buladi. Yoklarning proektsiyalari esa atrofi kirralarning proektsiyalari bilan chegaralangan S₁ A₁, B₁ va S₁ A₂ B₂ , S₁ A₁ S₁ va S₂ A₂ S₂ tekislik shakllaridan iborat buladi.

Kupeklik kirralari proektsiyalarining kurinishligi va kurinmasligi kuyidagi koidalar asosida aniklanadi.

1. Kupeklik proektsiyasini chegaralovchi chizik xar doim kurinadigan buladi.

2. Chegaralovchi chizikka tegishli bulmagan kirraning urtasidagi biror nukta kurinadigan bulsa, kirra xam kurinadigan, aksincha kurinmaydigan buladi.

3. Chegaralovchi chizik ichidav uzaro kesishgan uchrashmas kirralarning xar doimo kurinadigan buladi. (S, B) kirra kurinadi.

4. Chegaralovchi chizik ichida kurinadigan uchidan chikkan kirralarning xammasi kurinadi, kurinmaydigan uchdan chikkan kirralar esa kurinmaydigan buladi.

Kupeklik yoklari ustida ixtiyoriy Ye nukta tanlash uchun avval SAC yok ustida etuvchi yok ustida yotuvchi ixtiyoriy h tugri chizik yasaladi, sungra shu tugri chizik ustida izlangan Ye nukta tanlanadi.

Kupeklik kirralarining MONJ chizmasida kurinishi va kurinmasligi konkurent nuktalar vositasida aniklanadi.

Takrorlash uchun savollar.

1. Ortogonal proektsiyalash deb nimaga aytiladih

2. Nuktaning ortogonal proektsiyasi deganda nimani tushunasizh

3. Nuktaning uchta tekislikdagi ortogonal proektsiyasi kanday kurinishda buladi

4. Tugri chizikning ortogonal proektsiyasi deb nimaga aytiladih

5. Kanday tugri chizik umumiy va xususiy vaziyatdagi tugri chiziu deyiladih

6. Chizmada tekislik kanday beriladih

7. Kupeklik MONJ chizmasida kanday tasvirlanadih

8. Nuktaning koordinatalari nimah

9. Nuktaning abstsissasi deb nimaga aytiladih

10. Nuktaning ordinatasi va apllikatasi nimah
Tayanch iboralar.

Gorizontal proektsiya, frontal proektsiya, profil proektsiya, koordinata, abstsissa, ordinata, aplikata, chorak, oktant, umumiy vaziyatdagi tugri chizik, gorizontal tugri chizik, frontal tugri chizik, profil tugri chizik, gorizontal proektsiyalovchi tugri chizik, frontal proektsiyalovchi tugri chizik, profil proektsiyalovchi tugri chizik, tekislik izi, gorizontal proektsiyalovchi tekislik, frontal proektsiyalovchi tekislik, profil proektsiyalovchi tekislik, gorizontal tekislik, frontal tekislik, profil tekislik. Kupyoklik.